چشمه صلح یا چشمه اختلاف؟

مصاحبه اسپوتنیک فارسی با مدیر اندیشکده روابط بین الملل در مورد حمله ترکیه به کردهای سوریه

۱. آیا این حمله ائتلاف ایران و روسیه و ترکیه را شکاف می اندازه؟

شخص اردوغان و حزب عدالت به واسطه بلندپروازی های نوعثمانی گرایی خود به شدت از سوی افکار عمومی داخلی تحت فشار هستند و نتایج انتخاب های اخیر نشان داد تا چه حد مردم ترکیه از اقتدارگرایی اردوغان رویگردان هستند. بنابراین اردوغان شدیداً به دنبال راهی برای سرپوش گذاشتن بر ناکامی های داخلی است و حمله به کردها و تضعیف آنها همان چیزی است که می تواند مجددا اردوغان را به دوران اوج اقتدار خود بازگرداند. از این رو اردوغان با استفاده از خلا قدرت ناشی از خروج نیروهای آمریکایی، به سرعت این اقدام را در دستور کار قرار داد.

البته تقریبا هیچ یک از کنشگران مطرح منطقه خواهان افزایش قدرت کردها نیستند، با این ایران و روسیه تاکنون با دیدگاهی محتاطانه تلاش کرده اند از تقابل مستقیم با کردها پرهیز کرده و منافع خود را از شیوه های دیگری تامین نمایند. در حمله اخیر هم همانطور که مشاهده کردید، ایران با محکوم کردن اقدام ترکیه خواهان خویشتن داری طرفین برای پیشگیری از تصاعد بحران شد. اما اینکه آیا دامنه این محکومیت می تواند به تضعیف ائتلاف ایران، روسیه و ترکیه منجر شود باید بگویم خیر، منافع کلان سه کشور در منطقه فراتر از این موارد به نوعی در هم تنیده شده که بعید است مسایل اینچنینی بتواند در آن گسست ایجاد کند. در حقیقت تنش هایی که هر سه کشور با آمریکا و غرب دارند، سبب شده تا به رغم برخی اختلاف ها، هر سه کشور اتحادی راهبردی را برای تامین منافع خود در منطقه با یکدیگر دنبال کنند که با توجه به شرایط منطقه تا سالها می تواند ادامه یابد.

با توجه به سناریوهای مختلفی که در مورد حمله ترکیه به کردهای سوریه ترسیم شده است، نهایتاً بیشترین سود نصیب کنشگرانی دیگری غیر از ترکیه  خواهد شد، چرا که حمله به کردها عملا بهانه لازم را به آمریکا و اتحادیه اروپا می دهد تا به بهانه های حقوق بشر و مسایل این چنینی برای همیشه این کشور را از اتحادیه اروپا، ناتو و دیگر پیمان های راهبردی با غرب اخراج کند. پیامد این موضوع هم بیش از هر چیز دولت مردان ترکیه ای را به سمت چرخش هر چه بیشتر به شرق و روابط مستحکم تر با شرکایی همچون روسیه و ایران سوق می دهد. بنابراین در چشم انداز کلان روندهای منطقه ای به نظر می رسد ائتلاف سه کشور تا سالها می تواند ادامه یافته و حتی تقویت نیز شود. البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که تنش ترکیه با غرب، نهایتاً با تضعیف اقتصاد یا فرسوده ساختن ساختار سیاسی این کشور، به سود رقبای منطقه ای این کشور خواهد بود و ترکیه را تا مدت ها از چرخه رقابت های منطقه ای خارج خواهد کرد.
با توجه به موارد فوق می توان اینگونه استنباط کرد که ترکیه با حمله به مواضع کردها، وارد بازی دو سر باختی شده است که این کشور را تا مدت ها دچار چالش های مختلف داخلی و منطقه ای خواهد کرد.

لینک مصاحبه در اسپوتنیک فارسی