صلح دموکراتیک در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

صلح دموکراتیک در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

صلح دموکراتیک  در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

صلح دموکراتیک در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

پرهام پوررمضان پژوهشگر مهمان اندیشکده روابط بین الملل

نظریه  صلح دموکراتیک در سیاست خارجی در واقع نظریه  صلح دموکراتیک در سیاست خارجی در واقع یک بخش کوچکی از عملکرد نظام ها و رژیم های سیاسی است .اگر بخواهیم به ریشه این نظریه از منظر تاریخ بنگریم باید ابعاد فکری فیلسوف آلمانی امانوئل کانت را بررسی کنیم. او در جمله معروف خود این نکته را بیان می کند که جمهوری ها یا باهم نمی جنگند یا در کمترین حالت ممکن به این اصل می رسند.کانت از مفهومی تحت عنوان صلح پایدار نام می برد که این مفهوم از نظر او در صورت برقراری جمهوری در یک رژیم سیاسی رخ خواهد داد.او در مانیفیست اندیشه ای خود  ویژگی های جمهوری را به صورت خلاصه در آزادی های فردی ،قانون و برقراری قانون در برابر شهروندان و حکومت ذکر می کند .

فیلسوف آلمانی امانوئل کانت

در اینجا مفهومی همچون احتیاط ذکر می شود بدین معنا که اگر کشوری بر مبنای دکترین سیاست خارجی خود برطبل  صلح یا جنگ بکوبد باید رضایت شهروندان به عنوان جامعه ای که تابع حکومت و سیاست های رژیم سیاسی است از هر منظر بررسی شود،چون در واقع جامعه است که متحمل ضرر از جنگ یا سود حاصل از صلح خواهد شد.

کانت در اندیشه خود بر این نکته استوار است که نمی توان میان سیاست های داخلی کشور ها و سیاست های خارجی آن ها تفاوت قائل شدو این دو ارتباط بسیار تنگاتنگی با یکدیگر داشته،دارند و خواهند داشت .به طور مثال می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که در صورت وجود یک قانون اساسی دموکراتیک ،محیطی از رفتار های مسالمت آمیز میان شهروندان را نیز می توان مشاهده کرد.اگر ما در اندیشه او هنجاری تحت عنوان صلح طلبی یا رفتار مسالمت آمیز مطرح کنیم می توانیم انتظار داشته باشیم که کشورها بر این اساس اداره شوند همانطور که کانت هم می گوید کشورهایی که رژیم های سیاسی اشان رفتارهای  دموکراسی  گونه را در سطح شهروندانش رواج می دهند می توانند الگوهایی مناسب برای سایر کشور ها اعم از لیبرال و دموکراتیک باشند در جهت اجرای صحیح این هنجارها.در اینجا بحثی مطرح می شود تحت عنوان مشروعیت ،که خوب است با این سوال پیش برویم تفاوت مشروعیت در سیاست های دموکراتیک و غیر دموکراتیک چیست؟هر کدام از این سیاست ها و رژیم های سیاسی  از دید خود به این سیاست ها نگاه می کنند کشورهای دموکراتیک بر این مبنایند که کشورهای غیر دموکراتیک بر رضایت مردم استوار نیستند و کشورهای غیر دموکراتیک نیز بر این مسئله استوارند که اصولا ارزش های انسانی از قبیل آزادی و …. در هیچ رژیم سیاسی  قابل اجرا نیستند.

کانت در اندیشه خود به دنبال نوعی از مردم سالاری بود که  ارزش های جمهوری در آن رعایت شود ،افراد در آزادی های خود محدود نباشند و شهروندان از اینکه در مسائل مهم با آن ها مشورت می شود احساس رضایت کنند.در بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گفتمانی های با فراز و فرود های متفاوت در دولت های مختلف قابل مشاهده است به طور مثال یک سری از گفتمان های اواخر دولت سازندگی رده هایی از صلح دموکراتیک را در اذهان زنده می کند که می توان به احیای روابط ایران و عربستان و ثبات ایجاد کردن با این صلح دموکراتیک منطقه ای اشاره کرد .

احیای روابط ایران و عربستان

اما با روی کار آمدن دولت هفتم بعد از دوم خرداد 1376 آثار بیشتری از صلح دموکراتیک را هم در سیاست خارجی منطقه ای و هم فرا منطقه ای می توانیم مشاهده کنیم.دولت اصلاحات با آغاز سیاست های مردم سالارانه دینی در پی کسب محبوبیت ابتدا در مرزهای جمهوری اسلامی ایران و سپس در مسائل توسعه ای منطقه ای و فرامنطقه ای بوده است. البته این سیاست ها فقط در راستای مسائل خارجی بحث نمی شود مسئله مهمی همچون دیپلماسی فرهنگی نیز در ذیل این امر آغاز و تا حدودی توانست آرمان های بنیان گذار کبیر انقلاب اسلامی را نشر و گسترش دهد.

سیاست های فضای باز داخلی منتهی به سیاست خارجی فعال در عرصه های مختلف گردید که از نمونه های عینی آن می توان به مسئله گفتگوی تمدن ها با استفاده از ظرفیت های مردم سالاری دینی  اشاره کرد.اما در نمونه های بعدی می توان  به طور مثال دولت های نهم و دهم را  با در پی گرفتن سیاست خارجی فعال در این زمینه و در محیط منطقه ای و بعضا کشورهای آمریکای لاتین مشاهده کرد.دولت های نهم و دهم با استفاده و فعال کردن هرچه بیشتر ظرفیت های مردم سالاری دینی در پی توسعه سیاسی بر همین اصل این نظریه می باشند.

دولت هفتم

درباره نویسنده

سید عبدالمجید زواری

مدیر اندیشکده روابط بین الملل

خبرنامه اندیشکده روابط بین الملل

با تکمیل فرم زیر،از دست اول ترین اخبار روز دنیا مطلع شوید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

  • دسترسی به به محصولات ویژه سایت
  • تخفیف در کلیه دوره ها
  • دریافت پشتیبانی برای محصولات
  • بهره مندی از تخفیف های ویژه کاربران

جدید ترین محصولات

سبد خرید