شبکه های اجتماعی تخصصی در ایران
سید عبدالمجید زواری
- شبکههای اجتماعی، دارای ساختاری اجتماعی هستند که افراد و سازمانهای مختلف، میان خود ایجاد کردهاند تا در موضوعات متنوع اجتماعی و عمومی با یکدیگر به تبادل آرا بپردازند.
- چین معمولاً به دلایلی همچون جدایی میان خانوادهها و بیاعتمادی نسبت به اطلاعات ارائه شده توسط دولت بیشتر از دیگر کشورها درگیر شبکههای اجتماعی است؛ «وی چت» و «ویبو» دو شبکه اجتماعی بسیار بزرگ و محبوب در میان مردم چین هستند.
- شبکه «کیوا» با این هدف ایجاد شده است تا شما بتوانید تغییرات بزرگی را در زندگی انسانهایی که نیازمند کمک هستند به وجود آورید. ایده استفاده از قدرت اجتماعی و رسانههای اجتماعی برای کمک به افراد فقیر، از طریق قرض دادن به فقرا در سراسر دنیا، ایده اصلی شکلگیری این شبکه است.
- دموگرافی کاربران اینترنتی در ایران نشان میدهد که آنها بیش از هر چیز به مسائل عامهپسند که در این شبکههای اجتماعی نیز بهوفور دیده میشود، گرایش دارند. همین مسئله منجر به ایجاد و افزایش تفکر سطحی و یکبعدی در میان جوانان و نوجوانان، که بیشترین کاربران اینترنتی را تشکیل میدهند، شده است.
امروزه با توجه به استفاده روزافزون افراد حرفهای و متخصص سراسر دنیا از فضای مجازی، شاهد استقبال گسترده این طیف از شبکههای اجتماعی تخصصی هستیم. شبکههای اجتماعی خاصی که تنها برای استفاده اقشار و گروههای ویژهای، شکل گرفتهاند. حضور در این شبکههای اجتماعی مستلزم داشتن نوع خاصی از مهارت و تخصص است.
تجربیات کشورهای مختلف در زمینه شبکههای اجتماعی تخصصی
ایالات متحده امریکا:
بر طبق تحقیقات پیو [27]، ۷۱ درصد از بزرگسالان آمریکایی از فیسبوک، ۲۸ درصد از آنان از لینکدین، ۲۸ درصد از «پینترست[28]» ، ۲۶ درصد از اینستاگرام و ۲۳ درصد از توییتر استفاده میکنند. «بیبو[29]» که اولینبار در کالیفرنیا تأسیس شد و به سرعت توانست کاربران بین المللی زیادی را جذب کند، در سال ۲۰۰۸ حدود ۴۰ میلیون کاربر داشت.
بیبو یکی از شبکههای محبوب که بر ارایهی خدمات سرگرمی متمرکز است
روسیه:
«ویکی[30]» بزرگترین شبکه اجتماعی روسیه با 228 میلیون کاربر، از کشورهای اوکراین، بلاروس، قزاقستان و ازبکستان است. «ادنوکلاسسنیکی[31]» ، نیز دومین شبکه اجتماعی بزرگ روسیه است که بهمنظور کنترل نقش پیشرو روسیه در امور بینالملل، تأسیس شد.
نمایی از سایت وی کی به عنوان بزرگترین شبکه اجتماعی روسیه
چین:
فیسبوک، یوتیوب و توییتر در چین قابلدسترس نیستند، اما همتایان چینی آنها در این کشور در حال گسترشاند. چین معمولاً به دلایلی همچون جدایی میان خانوادهها و بیاعتمادی نسبت به اطلاعات ارائهشده توسط دولت بیشتر از دیگر کشورها درگیر شبکههای اجتماعی است. «ویکسین[32]» و «ویبو[33]» دو شبکه اجتماعی بسیار بزرگ و محبوب در میان مردم چین هستند. ویچت که بیش از ۳۰۰ میلیون کاربر دارد، قابلیتهایی مانند ارسال عکس، فیلم و پیام صوتی را به کاربرانش ارائه میکند. ویبو نیز یک بستر «میکروبلاگینگ[34]» است، که امکان ارسال پست، عکس و فیلم را در اختیار کاربران خود قرار میدهد. «یوکیو[35]» و «تودو[36]» هم شبکههای اجتماعی تخصصی چین با قابلیتهایی شبیه یوتیوب هستند. «دوبان[37]» نیز شبکهی اجتماعی تخصصی است که کاربران علاقهمند به موضوعاتی مانند کتاب، سینما، فرهنگ و موسیقی را جذب میکند.
لوگوی برخی از شبکههای اجتماعی محبوب چینی
ژاپن:
طبق آمارهای «کام اسکور[38]» ، کاربران آنلاین ژاپن، بزرگتر از میانگین سنی جهانی هستند. تنها ۳۴ درصد از کاربران اینترنتی ژاپنی، زیر ۳۵ سال دارند. این کشور یکی از مؤسسان اولیه اینترنت سیار در جهان است، به همین دلیل بیشتر شبکههای اجتماعی ژاپن سیار هستند. در حال حاضر، ژاپن پنجاه میلیون و هشتصد هزار کاربر تلفن هوشمند دارد. نوع ژاپنی سایت لینکدین در سال ۲۰۱۱ تأسیس شد. «میکسی[39]» نیز بزرگترین شبکه اجتماعی تخصصی در ژاپن به شمار میآید. عضویت در این شبکه تنها از طریق دعوت دیگر اعضا انجام میشود و محدود به کاربرانی است که بالای ۱۸ سال دارند. کاربران میکسی صفحه شخصی خود را دارند، که میتوانند پست، عکس و … ارسال کنند. نوع ژاپنی توییتر نیز در سال ۲۰۰۸ تأسیس شد.
برخی از مهمترین شبکههای اجتماعی تخصصی
همانطور که گفته شد، شبکه های اجتماعی تخصصی، امروزه کاربران بسیاری را از سراسر دنیا به خود جذب کردهاند. فرقی نمیکند شما یک پزشک هستید، یک مهندس یا فقط به دیدن فیلم علاقه دارید، فضای مجازی میتواند برای شما شبکهای با ویژگیهای منحصربهفرد شما بیابد. این شبکههای اجتماعی تخصصی میتوانند شما را به مهندسان، یا پزشکان و گردشگرانی در آن سوی مرزهای کشور، متصل کنند. شبکههای اجتماعی تخصصی در واقع قابلیت استفاده از تجارب خاص دیگران را به شما میدهند. همین مسئله میتواند حضور شما را در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی هدفمند سازد. در واقع این شبکههای جدید، فرصتهای بسیاری را پیش روی افرادی که دارای علایق خاص هستند قرار میدهند، تا علاوه بر پرورش علایق و حرفه خود و بهروزرسانی آنها، تجارب دیگران را در این زمینه نیز مدنظر قرار داده و در حرفه مورد علاقه خود از آنها بهره ببرند. در زیر چند مورد از مهمترین و محبوبترین شبکههای اجتماعی تخصصی دنیا را معرفی میکنیم.
دوینتآرت از بزرگترین شبکههای اجتماعی هنری دنیا
«پینگستا[46]» : شبکه حرفهای مخصوص مهندسان در سراسر دنیاست تا تجربیات و تخصصشان را در زمینه حرفه خود به اشتراک بگذارند، رزومهشان را در سایت آپلود کنند و منتظر دریافت دعوتنامه از طرف سایت باشند. عضویت در شبکهی پینگستا به دو روش امکانپذیر است: یا از طریق پاسخ دادن به 20 سؤال پیشفرض سایت برای ثبتنام یا از طریق دریافت دعوتنامه از یکی از اعضای سایت.(Taty,2010)
«فلیکستر[47]» : اگر شما هم عاشق فیلم هستید میتوانید در این سایت ثبتنام کنید. در این شبکه اجتماعی شما میتوانید در مورد فیلمهای مورد علاقه خود با دیگران صحبت کنید، مطالب بیشتری درباره آنها یاد بگیرید و نظرات خود را در مورد فیلمهای مختلف به اشتراک بگذارید. با اینکه از عمر این شبکه بیش از ۳ سال نمیگذرد، اما یکی از بزرگترین سایتهای مخصوص فیلم است. این شبکه بیش از 15 میلیون کاربر اینترنتی دارد.(Taty,2010)
«آکادمیا[48]» : بستری مخصوص دانشگاهیان است بهمنظور ایجاد ارتباط میان آنها و به اشتراک گذاشتن مقالات علمیشان. آکادمیا در سال ۲۰۰۸ تأسیس شد و اکنون به بودجهای در حدود ۱۷ میلیون دلار، و نزدیک به ۲۰ میلیون کاربر رسیده است. در واقع این شبکه، بستری آنلاین برای انتشار مقالات علمی و تخصصی است.(D’ Amore,2016)
آکادمیا؛ شبکهای مخصوص دانشگاهیان
«دوکسیمیتی[49]» : شبکههای اجتماعی تخصصی زیادی در حوزه سلامت فعالیت دارند. دوکسیمیتی از جمله این شبکهها است که منحصراً برای کمک به پزشکان ساختهشده است. این شبکه در سال ۲۰۱۱ تأسیس شد و اکنون بزرگترین شبکه پزشکی در ایالاتمتحده آمریکاست. مؤسسان این شبکه اعتقاد داشتند که باید راه بهتری را بهمنظور ایجاد ارتباط میان پزشکان، نسبت به روشهای سنتی، ایجاد کنند. در چند سال گذشته این شبکه محبوبیت بسیاری پیدا کرده است و اکنون بیش از چهارصد هزار کاربر دارد که تقریباً نیمی از جامعه پزشکی آمریکا را شامل میشود.(D’ Amore,2016)
دوکسیمیتی فقط مخصوص پزشکان
«پتنت لایک می[50]»: ساخت یک شبکهی اجتماعی تخصصی که روی تجربیات بیماران تمرکز دارد، شاید عجیب به نظر برسد، اما با اندکی تفکر نیاز افراد در زمینهی ایجاد ارتباط و اشتراک تجربیاتی در مورد برخی از بیماریها، ضروری به نظر میرسد. در واقع شبکهی مذکور، نوعی شبکهی مجازی شفا است. این شبکه به افرادی که دچار بیماری هستند اجازه میدهد اطلاعاتی را در مورد بیماریشان پیدا کنند، پروفایل شخصی خود را بسازند، در مورد ویزیت پزشکان بحث کنند و از طرف همنوعانشان حمایت مالی شوند.( Taty, 2010)
«اویل پرو[51]»: امروزه صنعت نفت و گاز نیز شبکههای اجتماعی خاص خود را دارد. اویل پرو یک شبکهی اجتماعی است که برای ایجاد مکانی مناسب بهمنظور تبادل ایدههای حرفهای در این صنایع، اشتراک دانش و تخصص، اطلاع از آخرین اخبار و اطلاعات در این زمینه، راهاندازی شده است. هم اکنون بیش از پانصد هزار نفر از فعالان حوزه نفت و گاز عضو این سایت هستند.( Levy, 2015)
«بک اسپیس[52]» : این شبکه در آگوست ۲۰۰۶ تأسیس شد و به نظر میرسد در بسیاری از موارد شبیه شبکهی اجتماعی مای اسپیس است. این شبکه به شما اجازه آپلود فیلم و عکس و مطالب مرتبط با آشپزی را میدهد، همچنین به شما امکان میدهد دوستان تازهای بیابید و دستورات غذایی را به اشتراک بگذارید. این سایت امکان ایجاد بخشی بهعنوان «آشپزخانه آنلاین شما» را میدهد. بک اسپیس شبکهی تخصصی کسانی است که عاشق آشپزی هستند.( Taty, 2010)
شبکههای اجتماعی تخصصی در ایران
با گسترش روزافزون شبکههای اجتماعی تخصصی در سراسر دنیا، در ایران نیز باید به این مسئله پرداخته شود. متأسفانه در کشور ما شبکههای اجتماعی عمومی مانند فیسبوک، اینستاگرام و توییتر و … محبوبیت بیشتری نزد کاربران دارند. دموگرافی کاربران اینترنتی در ایران نشان میدهد که آنها بیش از هر چیز به مسائل عامهپسند که در این شبکههای اجتماعی نیز بهوفور دیده میشود، گرایش دارند. همین مسئله منجر به ایجاد و افزایش تفکر سطحی و یکبعدی در میان جوانان و نوجوانان، که بیشترین کاربران اینترنتی را تشکیل میدهند، شده است. این در حالی است که شبکههای اجتماعی تخصصی نیاز به عمیق شدن در یک موضوع خاص دارند و همین مسئله مانع حضور ایرانیان در اینگونه شبکهها است. از دیگر دلایل عدم توجه به اینگونه شبکهها در ایران، میتوان به عدم آشنایی کامل کاربران اینترنتی ایرانی به زبان انگلیسی، که زبان غالب اینگونه شبکههای اجتماعی است، اشاره کرد. اگر شبکههای اجتماعی تخصصی بستر مناسبی برای فعالیت درون کشور داشته باشند و با استقبال از طرف کاربران ایرانی روبهرو شوند، میتوانند فضای اینترنتی کشور را از نظر علمی و حرفهای، غنی سازند.(ماهنامه مدیریت اطلاعات، 1393
منابع:
- Taty (2010), “10 Specialized Social Networks for You to Join”, makeuseof.com/ http://www.makeuseof.com/tag/10-specialized-social-networks-join/
- Wikipedia (2015), “Social networking service”, en.wikipedia.org, https://en.wikipedia.org/wiki/Social_networking_service
- Totka, Megan (2013), “Popular Social Networks in Other Countries”, business2community.com/ http://www.business2community.com/social-media/popular-social-networks-countries-0611780#exlt05qup63X2EG1.97
- علیمرادی، مصطفی (1394)، “سیر تطور شبکههای اجتماعی؛ نگاهی به آغاز و انجام شبکههای اجتماعی“, فصلنامه رهآورد نور، شماره 31، ص6 , https://goo.gl/LurZgV
- Levy, Oren (2015), “All the World Loves Social Media but many Love Their Local Networks Best”, entrepreneur.com/ https://www.entrepreneur.com/article/246485
- Chaney, Paual (2015), “10 Niche Social Networks for Small Business Marketing”, practicalecommerce.com/ http://www.practicalecommerce.com/articles/118260-10-niche-social-networks-for-small-business-marketing
- ماهنامه مدیریت اطلاعات (1393)، “چرا شبکه های اجتماعی تخصصی و اختصاصی در ایران پا نمی گیرند“، شماره 25، صفحه 47، sis-eg.com ، https://goo.gl/FhZ4LP
- D’ Amore, Amedeo (2016), “15 Reasons You May Stop Using Facebook Sooner than You Think”, hottopics.ht/ https://www.hottopics.ht/stories/consumer/15-specialized-social-networks/
منابعی که در این کار بهصورت غیر مستقیم مورد استفاده قرار گرفتهاند:
- https://en.wikipedia.org/wiki/Social_networking_service
- http://www.inc.com/amy-vernon/the-future-of-social-media-5-predictions-for-2016.html
- http://www.educatorstechnology.com/2012/12/social-networking-sites-teachers.html
- http://lateralaction.com/articles/social-networks-for-creatives/
- http://www.socialmediatoday.com/content/rise-niche-social-networks
- http://www.forbes.com/sites/adrianbridgwater/2014/09/24/the-specialized-vertical-social-network-cometh/#6a711a69419e
- http://www.wpp.com/wpp/marketing/digital/the-year-of-specialized-social-networks/
- http://maryjesse.com/?p=34
[1] Specialized social networks
[2] Classmates: شبکهای برای کمک به یافتن همکلاسیهای قدیمی
[3] Randy Conrads
[4] Nielson Online: بررسی آنلاین مخاطبان
[5] AsianAvenue.com: شبکهای تخصصی با تجربه فعالیتهای سیاسی
[6] Benjamin Sun
[7] Peter Chen
[8] Grace Chang
[9] Michael Montero
[10] Calvin Wong
[11] Blackplanet: شبکه اجتماعی مخصوص افریقایی-امریکاییها، دارای انجمنهای سیاسی و اجتماعی
[12] Omar Wasow
[13] Hitwise: پایگاهی برای کمک به بهبود بازاریابی شرکتها از طریق شبکههای اجتماعی
[14] MiGente: مخصوص اسپانیایی زبانها
[15] Si TV: تلویزیون آنلاین
[16] LiveJournal: شبکهای مورد استفاده متخصصان سیاسی به ویژه در روسیه
[17] Brad Fitzpatrick
[18] Six Apart: شرکت نرمافزاری
[19] SUP: شرکت رسانه ای روسی
[20] Cyworld: شبکه اجتماعی ویژه کره جنوبی
[21] Adrian Scotte
[22] Ryze: شبکه اجتماعی مخصوص کارآفرینان
[23] Friendster: یک شبکه اجتماعی برپایه بازی در مالزی
[24] Jonathan Abrams
[25] LinkedIn:شبکهای برای تجار حرفهای
[26] My Space
[27] مرکز تحقیقات پیو ( Pew Research Center) یک اندیشکده آمریکایی مستقر در واشینگتن دی. سی. است که به ارائهی اطلاعات درباره مسائل، نگرشها و روندهای شکلدهندهٔ ایالات متحده و جهان میپردازد.
[28] Pinterest، یک شبکه اجتماعی شناخته شده برای اشتراکگذاری تصاویر است که به کاربران اجازه میدهد بر اساس علاقه خود به اصطلاح پین کنند و سایر اعضا این تصاویر را لایک زده و یا در صورت لزوم ریپین کنند.
[29] Bebo : شبکهای برای سرگرمی
[30] VK محلی برای سرگرمی و دوستیابی
[31] Odnoklassniki ، شبکهای برای همکلاسیها و دوستان قدیمی
[32] Weixin
[33] Weibo
[34] Microblogging :نوعی وبلاگنویسی که به کاربران امکان نوشتن متنهای کوتاه و انتشار آنها را می دهد.
[35] Youku
[36] Tudo
[37] Douban
[38] کام اسکور (ComScore) یک شرکت اینترنتی بازاریابی، تجزیه و تحلیل و یکی از بزرگترین شرکتهای نشر است
[39] Mixi: محلی برای تبادل نظر میان کاربران
[40] Badoo
[41] StudiVZ : تبادل آراء میان دانشآموزان
[42] Kiva، راهی برای کمک به انسانهای فقیر
[43] Baby Center Community: مخصوص والدین
[44] Virtual Tourist: شبکهای برای عاشقان سفر
[45] Deviant ART: شبکه تخصصی هنرهای زیبا
[46] Pingsta: محلی برای تبادل تجربیات مهندسان
[47] Flixter: مخصوص عاشقان فیلم و سینما
[48] Academia: شبکهای ویژه برای دانشگاهیان
[49] Doximity: محلی برای تبادل آراء پزشکان
[50] Patients like me: مخصوص تبادل نظر بیماران
[51] OILPRO: شبکهی ویژه صنعت نفت
[52] BakeSpace: برای آنها که عاشق آشپزی هستند
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.