بررسی پرونده درخواست ایران از مدیر تلگرام به تحلیل
سید عبدالمجید زواری نویسنده ، محقق و موسس اندیشکده روابط بین الملل
- امروزه با گسترش استفاده از شبکههای اجتماعی بهویژه در میان کاربران ایرانی، امنیت در فضای مجازی از اهمیت ویژهای برخوردار است. اهمیت این موضوع به اندازهای است که شورای عالی فضای مجازی، طی مصوبهای از شرکت «تلگرام» و پیامرسانهای مشابه دیگر، درخواست کرده سرورهای خود را به خاک ایران منتقل کنند.
- با وجود فقدان مقررات بینالمللی در زمینه انتقال داده به کشورهای دیگر، کشورهایی از جمله چین، اتحادیه اروپا و … بر اساس مقررات داخلی خود اقدام به پذیرش شبکههای اجتماعی مجازی در خاک خود میکنند.
- کشورهای مختلف خواهان حفظ اطلاعات کاربران خود و قطع جریان انتقال اطلاعات شخصی، به منظور جلوگیری از بروز تهدیدهای جهانی علیه کشورشان هستند. میتوان گفت مسئله انتقال سرورها، یک موضوع جهانی است.
- انتقال سرور شبکههای اجتماعی مانند تلگرام با ایجاد زیرساختهایی نظیر نخستین «دیتاسنتر ابری [1]» در ایران میسر شده است.
پلیس فتا
چندی پیش رئیس پلیس فتا از اجبار انتقال سرور تلگرام و شبکههای اجتماعی مشابه به ایران خبر داد (Reuters, 2016). فرمانده پلیس فتای نیروی انتظامی اعلام کرد، با توجه به حجم زیاد کاربران تلگرام در ایران و با استناد به قوانین کشور، این شرکت باید سرورهای خود را به خاک ایران منتقل کند. مهمترین علت این درخواست، ضرورت حفظ اطلاعات کاربران از سوی شرکت تلگرام عنوان شده است. سردار هادیانفر در این خصوص تأکید کرده است که در حال حاضر بیشترین پروندههای ما در خصوص فعالیت گروههای تروریستی از جمله «داعش فارسی[2]» ، جرائم اخلاقی و … در فضای تلگرام انجام میشود.( ایران هشدار، 1394)
استفاده گروههای تروریستی از تلگرام در جهت منافع خود
رئیس پلیس فتا همچنین خاطر نشان کرد: در حال حاضر «وزارت اطلاعات» و« پلیس اینترپل» در حال پیگیری درخواستهای ایران از شرکت تلگرام هستند (ایران هشدار، 1394). در این خصوص خبرگزاری مهر نیز گزارش کرد با راهاندازی نخستین دیتاسنتر ابری بخش خصوصی در کشور، مقدمات انتقال سرور تلگرام به ایران فراهم شده است؛ ( بخشی پور، 1395).
چرا تلگرام باید سرورهای خود را به ایران منتقل کند؟
حفظ امنیت کاربران ایرانی از مهمترین عواملی است که برای انتقال سرورهای تلگرام به ایران مطرح میشود و با توجه به اینکه ایرانیها بخش عمدهای از کاربران شبکههای اجتماعی پیامرسان مانند تلگرام را تشکیل میدهند، حفظ امنیت آنها از اهمیت ویژهای برخوردار است. مسئله دیگر در این زمینه، وقوع جرائم اخلاقی و فعالیت شبکههای تروریستی به زبان فارسی در این شبکه اجتماعی است. پروندههای حقوقی در پلیس فتای ایران نشان میدهند که بیست درصد از جرائم امسال در شبکههای پیامرسان اجتماعی مانند تلگرام و «وایبر» رخ دادهاند؛ علاوه بر این تلگرام چهل درصد از این پروندهها را به خود اختصاص داده است. بر اساس آمارها، اکثریت افرادی که از طریق تلگرام در ایران مرتکب جرائم سایبری میشوند، در خارج از مرزهای ایران زندگی میکنند. برای مثال، گروههای تروریستی وابسته به داعش که در این شبکه اجتماعی بسیار فعال هستند، برای استخدام جوانان در سراسر جهان از این شبکه اجتماعی استفاده میکنند. در واقع داعش، پیامرسان تلگرام را به حامیان خود توصیه کرده است و در اکتبر ۲۰۱۵، تعداد فالوئرهای خود را از طریق کانال رسمی تلگرام تا نه هزار فالوئر افزایش داده است. بر همین اساس قانونی از سوی «شورای عالی فضای مجازی» به تصویب رسیده است. این قانون (اجبار انتقال سرور به ایران)، تنها مشمول تلگرام نمیشود و بر اساس این مصوبه، تمام پیامرسانهای خارجی موظف به پیروی از این قانون هستند (شرق، 1394).
ایرانیها بخش عمدهای از کاربران تلگرام را تشکیل میدهند
اهمیت این موضوع زمانی بیشتر مشخص میشود که بدانید کشورهای توسعه یافته، صرفاً در صورتی که شبکههای اجتماعی از قوانین آنها تبعیت و سرورهای خود را به داخل آن کشورها منتقل کنند، به این شبکهها اجازه فعالیت میدهند؛ اما متأسفانه در کشور ما شبکههای اجتماعی بیگانه، بدون اخذ مجوز مشغول فعالیت هستند؛( پارسینه، 1395) و میتوانند روی حفظ یا افشای اطلاعات کاربران ایرانی نظارت داشته باشند.
در این زمینه، مشاور شورای عالی فضای مجازی معتقد است، انتقال سرور تلگرام به ایران، حق قانونی مردم ایران بوده و به نوعی دفاع از حقوق شهروندی مردم ایران محسوب میشود. وی معتقد است در حال حاضر، امکان پیگیری حقوق شهروندی وجود ندارد و به دلیل حجم گسترده کاربران ایرانی تلگرام، هر اتفاقی میتواند به ضرر شهروندان ایرانی باشد؛ بنابراین اگر سرور به ایران منتقل نشود، امکان پیگیری حقوقی مسائل مختلف به وجود آمده در این شبکه پیامرسان، نیز وجود ندارد.(انتخاب، 1394)
با توجه به حجم گسترده کاربران ایرانی در تلگرام، این شرکت موظف به انتقال سرور خود به ایران است
دولت ایران در این زمینه، خواهان پیگیری مکالمات خصوصی و نیمهخصوصی در این شبکه اجتماعی است. بیشتر شبکههای اجتماعی قبلاً در ایران مسدود شدهاند، اما به نظر میرسد دولت میخواهد کنترل بیشتری روی آنها اعمال کند؛ بهویژه شبکههایی مانند تلگرام که بهصورت غیرقابل باوری در ایران محبوبیت دارد و عدم کنترل کافی روی آن، منجر به ایجاد انواع جرائم در فضای این شبکه اجتماعی شده است.(Wikipedia, 2016)
نظارت بر فضای مجازی
در واقع میتوان گفت افزایش روزافزون استفاده از شبکههای اجتماعی پیامرسان در کشورها، ضرورت همکاری بین شرکتهای اینترنتی و دولتها را بیش از پیش میکند. اگر دولتی میخواهد از هویت ملی فرهنگی، معیار اخلاقی و سبک زندگی مطلوب خود در برابر حجم گستردهای از مسائلی که این هویتها را نشانه گرفتهاند، دفاع کند باید روی شبکههای اجتماعی مجازی و اطلاعات رد و بدل شده در آنها نظارت و کنترل کافی داشته باشد؛ زیرا این شبکههای اجتماعی حد و مرز مشخصی برای فعالیت خود قائل نیستند و جنبههای مختلفی از زندگی مردم یک جامعه را تحتالشعاع قرار میدهند. کشورهای مختلف از جمله ایران میتوانند با تحت فشار قراردادن شبکههای اجتماعی مانند تلگرام، آنها را موظف به تبعیت از قواعد و مقررات بومی خود در زمینه فنّاوری و شبکههای اجتماعی کنند. برای مثال «وقتی توئیتر در ایران به مدت پنج سال مسدود بود، این شبکه اجتماعی با انجام برخی تغییرات، زمینه دور زدن فیلترینگ را برای کاربران ایرانی خود فراهم کرد.»( Waddel, 2016)
بر همین اساس اگرچه کشورهای مختلف قوانین داخلی خاصی برای تحت نظارت قرار دادن این شبکههای اجتماعی دارند، اما میتوان گفت قواعد و مقررات جهانی برای این منظور هنوز تدوین نشده است. در واقع باید گفت، قواعد و قوانین بینالمللی برای انتقال سرور شبکه یا سایت از کشوری به کشور دیگر وجود ندارد و انتقال سرور یک شبکه اجتماعی به نظر مدیر سایت یا شبکه بستگی دارد. (دیجی شو، 1395)
شما مخاطب گرامی میتوانید متن کامل این مقاله را به
صورت کتاب الکترونیـکی با تخفیف ویژه خریـداری نمایید
منابع:
- Reuters (2016), “Iran Orders Social Media Sites to Store Data Inside Country”, reuters.com/ https://goo.gl/RWz278
- ایرانهشدار (1394)، “ناجا: سرورهای تلگرام باید به ایران بیاید“، https://goo.gl/MtyfMK
- بخشیپور، معصومه (1395)، “با راهاندازی دیتاسنتر ابریبا راهاندازی دیتاسنتر ابری؛ مقدمات انتقال سرور تغییر به ایران فراهمشد“،com https://goo.gl/aeaG7g
- شرق (1394)، “انتقال سرورهای جهانی به داخل“، it/ https://goo.gl/WXPjGA
- پارسینه (1395)، “انتقال سرور تلگرام به داخل؛ از عمل تا فایده“، com/ https://goo.gl/bgqeq8
- انتخاب (1394)، “معمای انتقال تلگرام به ایران“، ir/ https://goo.gl/L97K9A
- Wikipedia (2016), “General Data Protection Regulation”, en.wikipedia.org/ https://en.wikipedia.org/wiki/General_Data_Protection_Regulation
- Wikipedia (2016), “Information Privacy Law”, en.wikipedia.org/ https://en.wikipedia.org/wiki/Information_privacy_law
- Waddell, Kaveh (2016), “Why Google Quit China-& Why its Heading Back”, theatlantic.com/ http://www.theatlantic.com/technology/archive/2016/01/why-google-quit-china-and-why-its-heading-back/424482/
- Dijisho (1395), “از شایعات انتقال سرورهای تلگرام به ایران تا واکنش جالب مدیرعامل تلگرام“، , dijisho.ir/
https://goo.gl/5nO7BK
- مشرق (1395)، “اما و اگرها درباره انتقال سرور تلگرام به ایران“، ir/ https://goo.gl/AanQOw
- Khandelwad, Swati (2016), “Iran Orders all Messaging Apps to Store its Citizens Data Within Country”, thehackernews.com/ http://thehackernews.com/2016/05/iran-messaging-apps.html
- Dillet, Romain (2016), “Iran Forces Messaging Apps to Move Data to Iranian Servers”, techcrunch.com/ https://techcrunch.com/2016/05/30/iran-forces-messaging-apps-to-move-data-to-iranian-servers/
- Tasnim (2015), “Cyber Polic Urges Telegram to Transfer Servers to Iran”, tasnimnews.com/ http://www.tasnimnews.com/en/news/2015/12/07/937107/cyber-police-urges-telegram-to-transfer-servers-to-iran
- رصد (1395)، “تلگرام چقدر امن است؟/ امنیت در فضای مجازی؛ شوخی یا واقعیت“، org/ https://goo.gl/meBqV1
- Razumovskaya, Olga (2015), “Google Move some Servers to Russian Data Centers”, ws.com/ http://www.wsj.com/articles/google-moves-some-servers-to-russian-data-centers-1428680491
- European Commission (2016), “Antitrust: Commission sends Statements of Objections to Google on Android Operating Systems and Applications”, Europa.eu/ http://europa.eu/rapid/press-release_IP-16-1492_en.htm
- Drozdiak, Natalia (2016), “EU is Pressing for Changes at Google”, wsj.com/ http://www.wsj.com/articles/eu-is-set-on-forcing-google-to-change-its-business-practices-1475525379
- Wikipedia (2016), “Telegram (Software)”, en.wikipedia.org/ https://en.wikipedia.org/wiki/Telegram_(software)
منابعی که در این کار بهصورت غیر مستقیم مورد استفاده قرار گرفتهاند:
http://thehackernews.com/2016/05/iran-messaging-apps.html
http://www.circleid.com/posts/20160822_iran_has_launched_its_first_private_cloud_data_center/
https://www.deepdotweb.com/2015/02/13/5-ways-to-send-secret-messages/
http://vista.sahafi.jo/art.php?id=fce336aa0cc2cafb5dada30f17c44884bb697872
http://www.reuters.com/article/internet-iran-idUSL8N18Q0IN
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.