عنوان: ایران و رژیمهای بینالمللی
ترجمه: سالار نامداروندایی
پدیدآورنده: اندیشکدۀ روابط بینالملل با همکاری اندیشکده صنایع نرم
نوبت چاپ: اول/ 1399
تلفن مرکز پخش: 09125645463
قیمت: 160 هزار تومان
قطع: وزیری
تعداد صفحات: 156
اندیشکده روابط بین الملل: رژیم بینالمللی مجموعهای از اصول، قواعد صریح یا تلویحی، هنجارها و رویههای تصمیمگیری است که بهواسطۀ آنها توقعات بازیگران بینالمللی حول یک موضوع مشخص با هم تلاقی میکند و خواستههای آنها برآورده میشود (Oran Young, 1982: 93). این مفهوم را اولین بار روژیه در دهۀ ۶۰ میلادی ارائه کرد (Verbeek, 2011: 560). درحالیکه سازمان بینالمللی نهادی متشکل از دولتها است که از طریق توافق فیمابین اعضا ایجاد میشود و با ساختار دائمی، همکاری آنها را برای نیل به اهداف مشترکشان تضمین میکند (بیگزاده، 1389: 50). دو مفهوم رژیم و سازمان بینالمللی ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. «بسیاری رژیمها را بهعنوان قواعد، اصول و رویه یا هنجار تعریف میکنند، حال آنکه عدهای دیگر تمایل دارند رژیمها را بهعنوان قرارداد معرفی کنند و نیز برخی هم بهمثابۀ سازمانهای بینالمللی تلقی میکنند» (عسگرخانی، 1395: 108). اما این دو مفهوم در عین قرابت، تفاوتهای بسیار ظریف و مهمی دارند. نسبت بین رژیمهای بینالمللی، «عموم و خصوص من وجه» است. بهعبارتیدیگر، در حوزۀ روابط بینالملل از برخی رژیمها که دارای اساسنامه رسمی بوده، و بهوسیلۀ شوراها، کنگرهها و دیگر تشکیلات رسمی اداره میشوند، تحتعنوان «سازمان بینالمللی» یاد میشود (قاسمی، 1384: 27). بهعنوان نمونه میتوان از سازمان پیمان آتلانتیک شمالی بهعنوان یک رژیم تأسیسشده در حوزۀ امنیت منطقهای نام برد (عسگرخانی، 1395: 163). بههرروی، هم رژیمها و هم سازمانهای بینالمللی ذیل عنوان «نهادهای بینالمللی»[1] دستهبندی میشوند (Galbreath, 2008: 123). با این ملاحظه که سازمانهای بینالمللی نهادهای بینالدولی[2] هستند که پرداختن به طیفی از موضوعات را در دستورکار خود دارند، اما رژیمهای بینالمللی مجموعهای از اصول، استانداردها، قواعد و رویههای تصمیمگیری حول موضوعی مشخص و معین هستند (Krasner, 1982: 185).
رژیمهای بینالمللی هم بهعنوان «متغیر مستقل» و هم بهعنوان «متغیر واسطهای» مطرح میشوند. در نقش متغیرهای واسطهای، در چارچوب قدرت تعریفشده و ابزار مکمل سیاست خارجی و امنیتی صاحبان قدرت در عرصۀ بینالمللی محسوب میشوند. اما وقتی رژیمهای بینالمللی بهعنوان متغیر مستقل مطرح میشوند، در حقیقت بهعنوان مبنا و مجرایی برای افزایش و ارتقای سطح همکاریها در یک حوزۀ موضوعی خاص قلمداد میشوند. در این چارچوب رژیمهای بینالمللی موجودیتهای بینالمللی هستند که با کمک دولتها برای نظارت بر رفتار یکدیگر شکل میگیرند و ممکن است برخی رفتارها را غیرمشروع و برخی دیگر را مشروع کنند (عبداللهخانی، 1392: 416).
علاوه بر رژیمهای بینالمللی، موجودیتهای دیگری نیز در محیط بینالمللی وجود دارند که با هدف تنظیم رفتار کشورها در قبال یکدیگر یا درمورد موضوعی مشخص ایجاد شدهاند. ازجملۀ این موجودیتها میتوان به قراردادها، کنوانسیونها و توافقات سیاسی، امنیتی، نظامی، اقتصادی و… اشاره کرد. بااینحال و با وصف پیشگفته، رژیمهای بینالمللی بهلحاظ اهمیت، سازمانیافتگی و تأثیرگذاری در رأس این نهادها قرار دارند و ازاینرو تهدیدات و فرصتهای دفاعی و امنیتی نهفته در آنها بررسی و مطالعه خواهد شد.
Reviews
There are no reviews yet.