سید عبدالمجید زواری، مدیر اندیشکده روابط بین الملل

اندیشکده روابط بین الملل: در سالهای اخیر هوش مصنوعی پیامدهای گسترده ای بر شئون مختلف جامعه از جمله صنعت، اقتصاد، فرهنگ، آموزش و.. داشته است. حوزه سیاست خارجی نیز از این قاعده مستثنی نیست و تحت تاثیر این پدیده نوظهور، چالش ها و فرصت های جدیدی پیش روی دولت ها قرار گرفته است. از جمله این فرصت ها می توان به افزایش ظرفیت های دیپلماتیک، و انقلاب در گردآوری و تحلیل داده ها و اطلاعات اشاره کرد که شیوه تعامل و تصمیم گیری کشورها در صحنه جهانی را دگرگون می کند. با توجه به اهمیت موضوع در ادامه به برخی کارکردهای هوش مصنوعی در عرصه سیاست خارجی اشاره می شود:

پردازش و تحلیل داده ها برای تسریع فرآیند تصمیم گیری:

پردازش سریع و دقیق حجم عظیمی از داده ها از جمله توانایی های هوش مصنوعی است که از آن می توان در حوزه سیاست خارجی بهره جست. بر این اساس دولت ها می توانند با استفاده از الگوریتم های هوش مصنوعی، پیچیده ترین تحولات ژئوپلتیک، شاخص های اقتصادی، رسانه ای و اجتماعی را تحلیل و با اشراف بهتر نسبت به واقعیت های موجود، تصمیم های آگاهانه تر و دقیق تری اتخاذ کنند.

پیش‌بینی تحولات و سیستم های هشدار اولیه:

تحلیل داده ها با استفاده از هوش مصنوعی این امکان را به دارنده آنها می دهد که تهدیدها و بحران های در حال ظهور را شناسایی و پیش بینی کند. این امکان با تحلیل داده و روندهای تاریخی، نظرت بر رویدادهای جهانی، و استفاده از الگوریتم های یادگیری ماشین، الگوها را شناسایی کرده و پیش از تشدید بحران های در حال ظهور علایم هشدار اولیه را ارایه می‌دهد. این موضوع علاوه بر متحول کردن حوزه سیاست خارجی، به دولتها اجازه می دهد تا پیامدهای بحران های پیش رو را به حداقل برسانند.

ارتباطات دیپلماتیک و ترجمه:

موانع زبانی از دیرباز به عنوان چالشی جدی در عرصه دیپلماسی بین المللی بوده است. چه بسیار سوتفاهم ها، اشتباهات، یا خسارت هایی که به دلیل فقدان تسلط کافی به زبان طرف مقابل پیش آمده که در برخی موارد حتی خسارت های هنگفتی را به طرفین وارد کرده است. با این حال ابزارهای ترجمه زبان مبتنی بر هوش مصنوعی با ارایه خدمات ترجمه بلادرنگ، این موانع را از بین برده و به دیپلمات ها اجازه می دهند تا درک بهتری از ارتباط با طرف مقابل داشته و تصمیمگیری دقیق تری داشته باشند. این فناوری همچنین با تسهیل انتشار اطلاعات دقیق برای عموم، خطر سوءتفاهم یا تفسیرهای نادرست را کاهش می دهد.

امنیت و دفاع سایبری:

با افزایش تهدیدات سایبری، هوش مصنوعی نقش مهمی در تقویت امنیت ملی ایفا می کند. الگوریتم های پیشرفته می‌توانند حملات سایبری را سریعتر از اپراتورهای انسانی شناسایی و به آنها پاسخ دهند. سیستم های مجهز به هوش مصنوعی همچنین می توانند با شناسایی الگوهای فعالیت های مخرب، از زیرساخت های حیاتی محافظت کرده و پروتکل های امنیت سایبری را تقویت کنند. علاوه بر این، هوش مصنوعی می‌تواند به توسعه قابلیت‌های تهاجمی برای مقابله با تهدیدات سایبری ناشی از دشمنان خارجی کمک کند.

ملاحظات اخلاقی و مسئولیت پذیری:

با وجود فرصت های بیشمار هوش مصنوعی در عرصه سیاست خارجی، نگرانی های را هم در پی داشته است. برای مثال استقرار سامانه های تسلیحاتی خودکار، چالش هایی را در مورد مسئولیت پذیری، شفافیت و پایبندی به قوانین بین المللی ایجاد می کند. از این رو سیاست گذاران باید اطمینان حاصل کنند که هوش مصنوعی به شکل مسئولانه و مطابق با هنجارها و قوانین تعیین شده استفاده می شود.

جمع بندی:

تأثیر هوش مصنوعی بر سیاست خارجی موضوعی نیست که بتوان آن را انکار کرد. امری که چگونگی تعامل کشورها با یکدیگر و چشم انداز نظام جهانی را دگرگون خواهد کرد. از تحلیل داده ها گرفته تا پیش بینی رویدادها، و تسهیل ارتباطات دیپلماتیک همه و همه ابزارهای ارزشمندی را برای تصمیم گیری آگاهانه و مقابله با چالش ها و تهدیدهای نوظهور پیش روی دولت ها قرار می دهد. با این حال همچون هر پدیده دیگر، در استفاده از هوش مصنوعی هم باید ملاحظاتی را در نظر گرفت تا از استفاده مسئولانه این فناوری در حوزه سیاست خارجی اطمینان حاصل شود. از این رو همزمان با تداوم سیر تکامل هوش مصنوعی در حوزه های مختلف، لزوم رایزنی و تبادل افکار در خصوص اطمینان از رعایت ملاحظات اخلاقی در زمینه استفاده از هوش مصنوعی در حوزه های مختلف سیاست خارجی به شدت احساس می شود چرا که با توجه به حساسیت بالای مسایل این حوزه، کمترین خطایی در این زمینه می تواند خسارت های جبران ناپذیری در پی داشته باشد.