فریبا طرخانی

اندیشکده روابط بین الملل: در این نوشته سعی می شود که ثبات و امنیت و حفظ تمامیت ارضی ایران با توجه به گام دوم انقلاب مورد تحلیل قرار بگیرد. اما پیش از آن گریزی به گام اول انقلاب می زنیم.
آنچه در گام نخست انقلاب به دست آمد حفظ تمامیت ارضی ایران و گسترش قدرت نظامی جمهوری اسلامی ایران بوده است. جمهوری اسلامی ایران برای دستیابی به این سطح از توان بازدارندگی و دفاع با ابزار و محدودیت هایی همراه بوده است. اما در مسیر توسعه نظامی، اصول و آرمان ها را رعایت کرده است تا محدودیت ها را به فرصت های منحصر به فرد تبدیل کند و قدرت نظامی خود را بیش از پیش در منطقه گسترش دهد. یکی از قدرتمندترین مناطق نظامی جمهوری اسلامی ایران که توانسته بدون اتکا به قدرت های خارجی و فقط به اطلاعات و دانش محلی دست یابد ، قدرت موشکی است. بازدارندگی موشکی جمهوری اسلامی ایران که در حمله به گروه تروریستی داعش و تجزیه طلبان علیه دشمنان منطقه ای و فرامنطقه ای ثابت شده است ، یکی از مهمترین زمینه های بازدارندگی و دفاع است که می تواند در برابر هر دو مقاومت کند.
براین اساس در ادامه ی روند گام اول انقلاب، در بیانیه گام دوم انقلاب | ثبات و امنیت و حفظ تمامیت ارضی ایران اینگونه آمده است که ثبات و امنیت کشور، تمامیت ارضی، حفاظت از مرزها را که آماج تهدید جدی دشمنان قرار گرفته بود ضمانت کرد و معجزه‌ پیروزی درجنگ هشت‌ساله و شکست رژیم بعث و پشتیبانان آمریکایی و اروپایی و شرقی‌ را پدید ‌آورد.
براین اساس توجه به این نکته در خصوص گام دوم انقلاب و تاکید بر حفظ تمامیت ارضی ضروری است که ثبات و امنیت یکی از نیازهای اساسی هر فرد و جامعه است و از مهمترین وظایف دولتها به حساب می آید و هیچ کشوری امنیت ملی را نادیده نمی گیرد و فلسفه آن کاملاً روشن است زیرا فقدان امنیت برابر با از بین رفتن و از بین رفتن تمام مناطق زندگی مردم خواهد بود و کشور بدون امنیت، مساوی با تعطیلی مراکز علمی ، صنعتی ، اقتصادی و تجاری است. چه اینکه امنیت زمینه پیشرفت علم ، اقتصاد ، صنعت و بازار را فراهم می کند.
در طول تاریخ انقلاب اسلامی ، جمهوری اسلامی ایران همیشه مورد حمله انواع تهدیدات خارجی علیه حاکمیت ملی و تمامیت ارضی خود قرار گرفته است. استراتژی و بازدارندگی از اولویت های حاکمیت دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران است. براین مبنا رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب بر هفت عنوان اساسی کارنامه چهل ساله انقلاب تأکید کردند و بیش از هر چیز ثبات و امنیت کشور ، تمامیت ارضی و دفاع را در اولویت قرار دادند. یکی از اصول بیان گام دوم انقلاب ، نگاه علمی و مدون به پدیده های امنیتی ، اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی است و می توان گفت که امنیت مرکز ثقل بیانیه گام دوم انقلاب است. چرا که با بی ثباتی سیاسی نمی تواند گسترش یابد و تمدن گسترش یابد.
در بیانیه گام دوم انقلاب جوانان در پدید آوردن امنیت به یمن رهبری عالی قدر حضرت آیت اللله خامنه ای نقشی به سزا دارند. برهمین اساس می توان گفت که خطاب این بیانیه برای ملت و به ویژه جوانان است. نسلی که برای شروع بخشی دیگر از جهاد کبیر برای ساختن یک ایران بزرگ اسلامی پا به میدان می گذارند. جوانانی که در سالهای آینده خدمت خواهند کرد و با نزدیک کردن هرچه بیشتر انقلاب اسلامی به آرمان بزرگ خود  مأموریت اعتقادی و سازمانی خود را در سربازی گمنام امام زمان(عج) تا برقراری تمدن اسلامی انجام می دهند.
این سند یک آموزه و استراتژی است که برای اجرا در دهه پنجم انقلاب در نظر گرفته شده است. هسته اصلی این آموزه “سپردن کار به جوانان” با هدف “توسعه همه جانبه” است. این بیانیه مانیفیست جامع چهار دهه انقلاب است و از این نظر ، افتخار به گذشته و امید به آینده دو رکن اصلی این بیانیه است.
ذکر این نکته درخصوص این بیانیه ضروری است که مهمترین تجربه به دست آمده از دفاع مقدس اثبات دشمنی قدرتهای غربی با انقلاب اسلامی ایران است ، دشمنی که پس از 4 دهه دفاع مقدس و حتی به قیمت بی اعتبار کردن نظام جهانی ادامه دارد. در عین حال دفاع مقدس ثابت کرد که در گام دوم انقلاب اسلامی می توان با اتکا به جوانان مومن و انقلابی و مقاومت در برابر دشمن با خیال راحت بر چالش ها و مشکلات غلبه کرد. براین اساس بیانیه گام دوم، تاکید خود را بر اقتدار خود در مقابل دشمنان نیز با کسب امنیت ابراز داشته است.
درخصوص امنیت و تمامیت ارضی در این بیانیه می توان گفت که ما باید پیشرفتی را که انقلاب به وجود آورده از موانعی که اجازه پیشرفت انقلاب را ندادند جدا کنیم. اگر این مرز را از هم جدا نکنیم، نمی توانیم به درستی برای جامعه توضیح دهیم که انقلاب چه کارهای بزرگی انجام داده است. به عبارت دیگر ، انقلاب یک انقلاب بزرگ را در زمینه های سیاسی مانند دفاع ، امنیت و سیاست خارجی آغاز کرده است. براین اساس آنچه این بیانیه را نسبت به بیانیه گام اول انقلاب متفاوت می کند چارچوب بندی آن است که در آن بیشتر بر نسل جوان و جایگاه آنها در بحث امنیت جمهوری اسلامی تاکید می کند. در این راه البته موانعی نیز وجود دارد که رهبر انقلاب، برای برون رفت از آن بحث همکاری و تعامل گروههای انقلابی با یکدیگر را در این بیانیه و سایر سخنرانی ها مطرح کرده است تا آرمان های انقلاب اسلامی که همانا بزرگترین آن برپا داشتن تمدن اسلامی در جهان است به وقوع بپیوندد.
در این بین یکی از مسائل مهمی که در این بیانیه مطرح شده است و در خصوص مسئله امنیت و تمامیت ارضی نیز مهم است تکیه بر علم و برنامه ریزی برای تحکیم و گسترش اقتصاد مقاومتی است چرا که در سایه اقتصاد قوی است که نیروی نظامی و امنیت ارضی می تواند پیشرفت بیشتری داشته باشد  حال اقتصاد قوی در کنار پژوهش و علم است که می تواند مستحکم و پایدار باشد بنابراین در این بیانیه بر این محور در کنار بحث تمامیت ارضی تاکید موکد شده است.