اندیشکده روابط بین الملل: اگر بخواهیم دیپلماسی ورزشی رابررسی ودرمورد آن صحبت کنیم ابتدا باید شناخت وفهم صحیحی هرچند اندک از سیاست و دیپلماسی داشته باشیم بنابرین ابتدا به اختصار توضیحاتی را در مورد سیاست و دیپلماسی وانواع آن و کارکردهاو…… خواهیم داد وسپس به دیپلماسی ورزشی و جایگاه آن در روابط بین الملل خواهیم پرداخت به همین جهت اگر بخواهیم به زبان ساده سیاست و دیپلماسی را توضیح بدهیم باید بگوییم سیاست سیاست در ادوار گوناگون زندگی بشر با برداشت های متفاوت مواجه وتعاریف مختلف از آن ارائه گردیده است، در یونان باستان سیاست یعنی رسیدن انسان به سعادت ، در قرون وسطی به معنی رستگاری انسان و‌درعصر جدید به مفهوم آزادی‌و رسیدن انسان به قدرت بکار رفته است و دیپلماسی به معنی هدایت روابط بین افراد،گروه ها و ملت ها است دیپلماسی از جمله واژه های سیاسی مورد استفاده درعرصه مناسبات بین المللی است و‌در کاربرد رسمی خود عمدتا به دیپلماسی بین المللی که هدایت روابط بین المللی از طریق دیدار و گفت وگوهای دیپلمات های رسمی است اشاره دارد،در گذشته دیپلماسی کشورها به روابط فردی وخانوادگی بین پادشاهان دوکشور با یکدیگر یا موضوع جنگ و صلح مربوط میشد اما در شرایط کنونی جهان علاوه برآنها موضوعاتی همچون روابط تجاری، رسانه ای ، مناسبات فرهنگی،ورزشی،علمی،سیاسی و…. در محور مباحثات دیپلماتیک بین کشورهای مختلف با یکدیگر وبین آنها با سازمان های بین المللی قرار گرفته است، دیپلماسی درمفهوم کلی به دو بخش تقسیم میشود دیپلماسی سنتی و دیپلماسی عمومی،دیپلماسی سنتی یعنی مدیریت یک روش غیر خشونت آمیز باهدف دستیابی به منافع ملی و بالابردن موقعیت یک کشور در جهان و دیپلماسی عمومی یعنی فرآیند برقراری ارتباط با ملت های بیگانه باهدف ایجاد درک مطلوب در احاد آن ملت در مورد فرهنگ، ایده ال ها و…. با توجه به اینکه دیپلماسی ورزشی زیرمجموعه دیپلماسی عمومی است کمی بیشتر به آن خواهیم پرداخت و توضیحات بیشتری درمورد دیپلماسی عمومی خواهیم داد ، برای دیپلماسی عمومی ابزارهایی همچون برندسازی ملی،تبلیغات و روابط عمومی لازم است که دیپلمات ها باید در تصمیم گیری ها و برنامه ریزی های خود به این ابزار توجه کنند درکل بکارگیری انواع دیپلماسی را میتوان در راستای ایجادوکسب قدرت سخت ونرم برای ملت ها دانست که دیپلماسی ورزشی در زیر مجموعه قدرت نرم تعریف میشود.حال با توضیحاتی که به زبان ساده داده شد بهتراست دیگر به دیپلماسی ورزشی و جایگاه آن در روابط بین الملل بپردازیم ابتدا باید تعریفی از دیپلماسی ورزشی داشته باشیم ، دیپلماسی ورزشی یعنی استفاده از ظرفیت های سخت افزاری و نرم افزاری ورزش برای تقویت قدرت نرم یک ملت ، دیپلماسی ورزشی اگر به درستی انجام گیرد دارای پیامدهای بسیار خوبی است و باعث توسعه ورزش یک کشور میشود و حتی بر سیاست های داخلی وخارجی یک کشور تاثیرگذار خواهد بود که درادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت و توضیحاتی را ارائه خواهیم کرد.دیپلماسی ورزشی هم دارای ابزارهایی است که عبارتند از موفقیت های ورزشی،رسانه ای کردن ورزش،تبادل نخبگان، سفیران ورزشی و….. حال که با مولفه ها و ابزارهای دیپلماسی ورزشی آشنا شدید باید این راهم بدانید که دیپلماسی ورزشی از نظر اجرا در دوبخش دیپلماسی مثبت ( تبادل ورزشکاران،میزبانی مسابقات و… ) و دیپلماسی منفی ( تحریم، مسابقه ندادن و… ) تعریف میشود اما این ورزش چیست و چه قدرتی دارد؟ و پیامدهای آن برای ملت هاچیست ؟ که ورزش را اینقدر برای کشور هامهم کرده و مردم و سیاستمداران به این اندازه به آن توجه دارند و جزو مولفه های قدرت نرم یک کشور محسوب میشود؟ در جواب این سوال باید گفت ورزش دارای دو بُعد است بُعد روشن و بُعد تاریک ، بُعد روشن ورزش که توسعه قدرت نرم و هوشمندانه را باخود به همراه دارد عبارتند از

١) معرفی وموفقیت یک کشور در مسابقات ورزشی باعث رشد و پیشرفت گردشگری و سرمایه گذاری اقتصادی دیگر کشورها درآن کشور میشود.
٢) نشان های ورزشی معروف مصداقی از قدرت نرم کشورها هستند.
٣) ورزش موجب توجه مردم به سایرجذابیت ها و جاذبه های عمومی یک کشور میشود.
۴) ورزش موجبات توسعه پایدار و‌چندگانه ملت ها را ایجاد میکند.
۵) ورزش باعث میشود که یک کشور به جامعه ای باز، مدرن ویک قطب جهانی اقتصاد تبدیل گردد . اما بُعد تاریک ورزش عبارتند از
١) ورزش موجب ایجاد جنگ روانی میان دولت ها است.
٢) ورزش میتواند به عنوان ابزاری برای انتقام جویی و منبعی برای کارهای غیر اخلاقی مورد استفاده قرار بگیرد.
٣) ورزش میتواند اهداف نامشروع سیاسی یک کشور را مشروع جلوه دهد ۴) ورزش سلاحی برای انقلاب و سمبلی برای جنگ است که میتواند باعث برافروختن دشمنی ها شود.
۵) رویدادهای ورزشی عرصه ای را برای اختلاف ها و دشمنی های سیاسی و عقیدتی فراهم می آورد.
۶) ورزش ابزاری برای تحریک و خشمگین نمودن یک کشور است و…. با توضیحاتی که درمورد ورزش داده شد باید به اهمیت ویژه آن پی برده باشید .
پیامدها و تاثیرات مهمی که ورزش و دیپلماسی ورزشی در دنیا دارد باعث شده که کشورهای مختلف توجه ویژه ای به آن داشته باشند و حتی دیپلمات هایی صرفا برای دیپلماسی ورزشی پرورش دهند ، دیپلماسی ورزشی را میتوان در١٠ محور برندینگ و پرستیژ بین المللی،توسعه فرهنگی،توسعه سیاسی، توسعه اقتصادی مبارزه با انزوا وتحریم،برون رفت از بُعد تاریک،صلح و دوستی، وحدت و همگرایی ملی، تعاملات رسانه ای و توسعه قدرت هوشمندانه کدگزاری کرد از این رو کشورهایی که برنامه و استراتژی خاصی در زمینه دیپلماسی ورزشی نداشته باشند فرصت های زیادی را برای توسعه روابط بین المللی خود از این طریق از دست خواهند داد اما برای مثال چند کشور راکه به خوبی این فرصت را درک کرده اند و برنامه ریزی و استراتژی خوب و واحدی در زمینه دیپلماسی ورزشی داشته اند را باهم بررسی خواهیم کرد ابتدا کشور چین ، چین که امروزه یکی از قدرت های اقتصادی دنیا میباشد برای رسیدن به این جایگاه به خوبی از ورزش بهره برده است و از طریق ورزش و دیپلماسی ورزشی توانست دیگر جاذبه ها و فرصت های اقتصادی خود را به دنیا معرفی کند کشور چین با میزبانی المپیک،کسب
مقام و حضور در مسابقات مهم بین المللی و خصوصا از طریق ورزش تنیس روی میز که در آن سرآمد است توانست به خوبی از دیپلماسی ورزشی بهره بگیرد
یاکشور امریکا با اعطای بورسیه به ورزشکاران،کسب میزبانی مسابقات وگردشگری ورزشی،مشارکت در رویدادهای بزرگ و…. توانست بیشترین بهره را از دیپلماسی ورزشی ببرد و یا حتی کشور قطر با کسب میزبانی جام جهانی فوتبال، جذب بازیکنان برجسته، استخدام وبکارگیری بهترین مربیان وکارشناسان ورزشی توانسته دیدها را به کشورش تغییر دهد ، اما بیایید دیپلماسی ورزشی و جایگاه آن در روابط بین المللی کشور عزیزمان ایران را هم. بررسی کنیم، متاسفانه جمهوری اسلامی ایران تا کنون به دلیل نداشتن استراتژی واحد در زمینه دیپلماسی ورزشی و دید حیات خلوت به ورزش بسیاری از فرصت ها را برای توسعه روابط بین المللی خود از این طریق از دست داده است ، هرچند اقدامات اندکی البته آن هم بیشتر در سالهای خیلی گذشته مثل میزبانی بازی های آسیایی ١٩٧۴میزبانی از مسابقات بانوان کشورهای اسلامی و دیپلماسی از طریق ورزش کشتی و فوتبال انجام شده است اما این اقدامات بسیار اندک بوده است و ایران از دیپلماسی ورزشی به خوبی استفاده نکرده است،به دیپلماسی ورزشی میتوان به دو صورت نگاه کرد.
١) دیپلماسی ورزشی در جهت ارتباط ورزشی با سایر‌کشورها‌ونهادهای بین المللی ورزشی درجهت حفظ منافع ورزشی کشور وتاثیرگذاری در تصمیمات مهم ورزشی
٢) دیپلماسی ورزشی هم جهت و همسو با دیپلماسی سیاسی کشور ‌و‌درجهت روان سازی روابط سیاسی بین یک ملت با کشور های دیگر بنابرین به تصمیم ‌گیران ارشد کشور توصیه میشود اگر به دیپلماسی ورزشی هم اعتقاد ندارند یا تا به حال به آن توجه خاصی به آن نداشته اند برای پیش برد اهداف سیاسی‌کشور هم‌که شده توجه بیشتری از این پس به دیپلماسی ورزشی کنند زیرا همانطور‌که بیان شد اکر دیپلماسی ورزشی به خوبی صورت گیرد در بخش های مختلف میتواند به کشور کمک کند وباعث ایجاد قدرت نرم کشور شود و حتی با توجه به اینکه متاسفانه کشور عزیزمان ایران دشمنان قسم خورده ای دارد وشب و روز با استفاده از ابزارهای رسانه ای وارتباطی و….. مشغول سیاه نمایی برعلیه کشورمان در دنیا هستند ما میتوانیم با استفاده از دیپلماسی ورزشی و استفاده از ابزارهای آن مانند سفیران ورزشی ‌، کسب میزبانی مسابقات مهم ، گردشگری ورزشی ، دیپلماسی رسانه ای و….. نگاه ها و نظرها را نسبت به کشور عزیزمان در دنیا تغییر دهیم و باعث فرصت های زیادی در بخش های مختلف برای کشور شویم ، سیاستمداران و تصمیم گیران باید این موضوع را به خوبی متوجه باشند که حتی با استفاده از دیپلماسی ورزشی میتوان به روان سازی،شناخت و گسترش ایدئولوژی،دین، مذهب و اهداف سیاسی کشور کمک کرد بنابرین از تصمیم گیران ارشد کشور درخواست میشود نگاه ویژه ای از این پس به دیپلماسی ورزشی که زیرمجموعه دیپلماسی عمومی است داشته باشند زیرا کشور های مختلف دنیا از این فرصت سالهاست که به خوبی استفاده میکنند ، حتی کشور منفور وظالمی مثل عربستان هم درسالهای اخیر با استفاده از دیپلماسی ورزشی با کسب میزبانی رویدادهای بزرگ ورزشی وسرمایه گذاری گسترده و به خدمت گرفتن ورزشکاران ،مربیان وکارشناسان برجسته ورزش سعی بر تغییر دید وچهره کشور خود در دنیا و مجامع بین المللی دارد و با استفاده از این ابزار حتی سعی میکند اهداف سیاسی،نظامی و اشتباهات زیاد راهبردی خود را مشروع جلوه دهد ، بنابرین دیپلمات ها و تصمیم گیران جمهوری اسلامی ایران هم میبایست دراین مورد تغییر نگرش داده و از این پس توجه بیشتری به ورزش و دیپلماسی ورزشی داشته باشند تا کشور عزیزمان ایران هم از این ظرفیت به خوبی بهره ببرد.