نویسنده: محمد اسکندرلو
اندیشکده روابط بین الملل: ترامپ همواره چه پیش از انتخابات ریاست جمهوری و چه پس از انتخاب شدن و در دست گرفتن عنان قدرت نشان داده است که نسبت به سازمان ها و مجامع بین المللی از نوعی بی میلی و بی اهمیتی در نحوه ی نگرش برخوردار است. وی اخیرا پس از ورود به کاخ سفید مطرح ساخت که نسبت به کم کردن کمک های مالی این کشور به سازمان ملل متحد اقدام خواهد نمود. این درحالی است که ایالات متحده در صدر کشورهای تامین کنندهی بودجه ی این سازمان قرار دارد.
سازمان ملل متحد علی الرغم کمک مالی از کشورها همچنان با کمبود منابع مالی برای احقاق و انجام وظایف خود روبروست. پس از ایالات متحده دو کشور ژاپن و آلمان به ترتیب اصلی ترین تامین کنندگان مالی سازمان ملل هستند که بر روی هم نزدیک به ٢٨ درصد از کل هزینه ی مالی این سازمان را به خود اختصاص میدهند. گذشته از این مطلب هم ژاپن و هم کشور آلمان دو قطب بزرگ اقتصادی و تکنولوژیک در جهان مطرح میشوند که در بسیاری از معادلات بین المللی حضور و نحوهی موضعگیری این کشورها حائز اهمیت است.
تمام کشورهایی که در گذشته از جمله قدرتهای برتر جهان محسوب میشدند، همواره به دنبال احیای مجدد ان قدرت و توان هژمونیک خود و بازگشت به آن عصر اوج بوده اند. دو کشور آلمان و ژاپن نیز از این قاعده مستثنی نیستند. پس از جنگ جهانی دوم به جهت جلوگیری از قدرت گیری مجدد این کشورها موانعی بر سر راه پیشرفت و بازیابی قدرت آنها بنا نهاده شد، از قبیل عدم اجازه برای دستیابی به نیروی نظامی مستقل. این دو کشور همواره به دنبال احیای قدرت خود و یافتن راهی برای برون رفت از این محدودیتها بودهاند تا بتوانند همانطور که سایر بازیگران نظام بین الملل نیز تمایل دارند نقش بیشتری در مسائل بین المللی ایفا نمایند.
شورای امنیت به عنوان بازوی اجرایی معتبرترین سازمان بین المللی در جهان، نقش بسزایی در اعمال و تعیین کنش و واکنش های بین المللی دارد و توان یافتن در چنین محیطی به معنی بازیافت بخشی از اهداف این کشورها است.
کشورهای آلمان و ژاپن در چند سال اخیر همواره رویای عضویت دائم در شورای امنیت را در سر داشته و در بسیاری از مواقع نیز صراحتا از موضع و هدف خود برای دستیابی به این مهم پرده بر میدارند. چه در این دوره و چه دوره های پیشین ژاپن به عنوان عضو غیر دائم، مداوم در شورای امنیت حضور داشته و اصطلاح عضو غیر دائمِ دائم شورای امنیت را به خود اختصاص داده است.همین امر نقش مهم این کشور را در سازمان ملل یادآور میشود.
در اینجا لازم است یادآوری شود در زمان ریاست آقای کوفی عنان بر سازمان ملل و طرح اصلاحات ایشان بر شورای امنیت، آلمان از این طرح استقبال نمود و نسبت به انجام پارهای از رایزنیها در جهت قدرت یابی بیشتر در این سازمان اقدام کرد. همچنین ژاپن تا کنون چندین بار نسبت به عضویت دائم در شورای امنیت مذاکراتی را انجام نموده است و درخواست خود را ارائه کرده، سخنان آقای “موتوهیده یوشیکاوا” سفیر دائم ژاپن در سازمان ملل قابل توجه است، وی معتقد است “این منطقی است که ژاپن به عنوان دومین تامین کننده بودجه سازمان ملل بعد از آمریکا، به عضویت دائم این شورا درآید.”، همچینین در ادامه ایشان این مسئله را از تعهدات بین المللی ژاپن دانسته و هدف عضویت دائم در شورای امنیت را برای ژاپن هدفی مهم قلمداد کرد.
همانطور که گفته شد ترامپ با عنایت به صحبت های که تاکنون داشته است. تمایل به کم کردن کمکهای خود به سازمان ملل را دارد و هیچ بعید نیست که باکم کردن این کمک ها و با توجه به کم بود بودجه ی سازمان ملل متحد، آلمان و ژاپن نسبت به بیشتر کردن سهم کمک های خود به این سازمان اقدام نمایند. از طرفی از این مسئله به عنوان حربه ی فشاری بر سازمان و حتی فشار بیشتر برای ایجاد حق عضویت دائم در شورای امنیت بهره بگیرند. این مسئله امری بی بدیل نیست، چه در تحریم های عراق بین سالهای ١٩٩٠ تا ٢٠٠٣ و چه پس از آن شاهد بودیم که آمریکا چگونه از قدرت اقتصادی خود و وابستگی سازمانهای بین المللی به این مسئله، به پیشبرد منافع خود اقدام نمود. ممکن است این حربه و فشار امروز در دست کشورهایی مثل ژاپن و آلمان باشد که هم از سبقه ی تاریخی در امر قدرت جهانی بودن و هم از توان مالی و اقتصادی برای ایجاد این امر برخوردار هستند. ژاپن اخیرا نسبت به قدرتمند کردن ارتش خود به خصوص در زمینه ی هوا و دریا اقداماتی نموده است و آلمان نیز پیرو یک برنامه ریزی مدون و جامع در امر تاثیر گذاری بیشتر در مسائل بین المللی گام برمیدارد. تمایل به قدرت این دو کشور برای اینکه حرف بیشتری در جهان برای گفتن داشته باشند با ایجاد جای پای محکمتر در سازمان ملل بسیار کامل تر خواهد شد.