مریم خالقی نژاد، مدیر فرهنگی انجمن دوستی ایران و صربستان

اندیشکده روابط بین الملل: روزهای پیشین هیاتی از نمایندگان ایران به سرپرستی ریس کل سازمان توسعه و تجارت به صربستان سفر کرد. در این سفر چند روزه برنامه هایی جهت گسترش همکاری های دو جانبه طرفین پیش بینی شده بود که در همین خصوص نیز همایشی نیز برگذار گردیده است. گفته شده است در این سفر برخی از تجار و نمایندگان نیز همراه مقامات دو طرف حضور دارند. این سفر در شرایطی صورت گرفته است که روابط دو کشور به خوبی در حال پیشرفت است. طبق اخبار اعلام شده در روز ابتدایی همایش در اتاق بازرگانی صربستان، ظرفیت های تجاری هر دو کشور مورد بررسی قرار گرفته است.

اقای پیمان پاک معاون وزیرصمت در نشست مشترک با مسولان صربی پیشنهاد تشکیل اتاق بازرگانی مشترک ایران و صربستان را بیان داشته اند. وزیر خارجه صربستان نیز با تاکید بر روابط خوب سیاسی دو کشور، بیان کرده است حجم مبادلات تجاری دوجانبه قابلیت افزایش را دارد و دولت صربستان آمادگی دارد اقدامات لازم را برای تحقق این هدف انجام دهد.

نکته مهم در این سفر همراهی تجار و شرکت های دانش بنیان در کنار مقامات دولتی است که این امر می تواند فرصت طلایی را در اختیار بازیگران غیردولتی قرار دهد تا به تجارت مناسب تری با کشور صربستان بپردازند. بر اساس آمار اعلام شده حدود 65 شرکت مختلف در نشست اقتصادی در بلگراد حضور داشته اند.

با توجه به بیان شدن زمینه همکاری معدن مس در صربستان و امادگی سپردن فرآوری مس این کشور به ایران لذا این امر می تواند دریچه ای برای ارتباطات بیشتر اقتصادی باشد.

باعطف به اینکه هر دو کشور بیان داشته اند که اقتصادهایشان مکمل هم است لذا این امر یک ظرفیت و مزیت است که باید به آن توجهی ویژه نمود. تشکیل کارگروه مشترک می تواند به حل مشکلات و چالش های تجارت دو کشور که عمده ترین آنها مشکلات لجستیکی در حوزه حمل و نقل است کمک کند. به گزارش اتاق بازرگانی جمهوری صربستان ارزش صادرات کشور ایران به صربستان در سال 2021 نسبت به سال 2020 به ترتیب 115.2 و 187.6 درصد رشد داشته است.  در سال 2020 مجموع مبادلات تجاری دو کشور تنها  23.6 میلیون دلار بود. صادرات صربستان به ایران در سال 2021 تنها 3 میلیون دلار بوده، در حالی که واردات نسبت به سال قبل 187.9 درصد افزایش داشته است.

کلا در صربستان در سال قبل مبادلات تجاری به خصوص صادرات رشد بیشتری داشته است.MAT منتشر کرده است که ارزش کل مبادلات تجارت خارجی در مارس2022، 5.85 میلیارد یورو بود که 36.8 درصد بیشتر از ماه مشابه در سال 2021 است و این بزرگترین ارزش مبادلاتی ثبت شده در یک ماه است. از ابتدای سال 2022 گسترش مبادلات تجارت خارجی رو به افزایش بوده است، در این سه ماه، صادرات 28.6 درصد و واردات 48.5 درصد افزایش یافته است. بنابراین صربستان زمینه تجارت و واردات خوبی را دار می باشد.

با توجه به اینکه پیشتر هم تماسهای تلفنی میان دو ریس جمهور کشور ایران و صربستان صورت گرفته بود و ریس جمهور ایران بیان داشته است که ایران خواهان تقویت روابط چندجانبه میان دو ملت است و متقابلا الکساندر ووچیچ رئیس جمهور صربستان نیز در این تماس تلفنی با تاکید بر اینکه دو کشور زمینه های گسترده ای برای توسعه سطح روابط دارند، بیان کرده است بلگراد به دنبال ارتقای سطح روابط و تجارت و برقراری روابط قوی سیاسی و استراتژیک با تهران است. جمهوری اسلامی ایران همواره مواضع مستقلی داشته است و بر این اساس می توانیم در مسائل بین المللی همکاری نزدیک داشته باشیم.

بنابر گفته های مقامات صربی، صربستان یک اقتصاد رو به رشد است و این کشور در عرصه اقتصادی موفق بوده و علیرغم بحران اقتصادی گذشته، اقتصاد صربستان راه خود را پیدا کرده و رو به جلو در حال حرکت است. ایران از گذشته در زمینه فرهنگی و اقتصادی و سیاسی روابط خوبی با صربستان داشته است و این ارتباط در حوزه صنایع دستی و گردشگری بسیار حائز اهمیت است. کشورهای اطراف ایران و صربستان بازارهای خوبی هستند و تهران و بلگراد می‌توانند در این بازارها حضور جدی داشته باشند و به همین دلیل لازم است هر دو کشور به سمت همکاری و سرمایه‌گذاری مشترک برای رفع نیازها حرکت کنند.

همه آنچه که در سال گذشته میان دو کشور رخ داده است نشان دهنده تمایل طرفین به روابط همه جانبه به خصوص اقتصادی و فرهنگی است . در این میان آنچه که می تواند در عملی کردن و کمک به منافع هر دو کشور و تحقق اهداف آنها نماید ، حضور بازیگران و شرکت های خصوصی است که می توانند از طریق توانایی های خود بخشی از این ارتباطات را حمایت نموده و عملی نمایند که بارزترین آن در بخش اقتصادی است. با توجه به موارد مطرح شده مانند معدن مس و یا نیازهای تجاری صربستان، در این زمینه ایران می تواند با اتکا به قدرت سازمان ها و شرکت های خصوصی پروژه های بزرگ و موثری ر در صربستان اجرا نماید. برای نمونه می توان از ارتباطات انجمن دوستی ایران و صربستان با شرکت های دانش بنیان داخلی استفاده نمود .

بنابراین انچه که حاصل این سفر است افزایش ارتباطاتی می باشد که نیاز به بکارگیری سازمان و شرکت های خصوصی در کنار ارگان های دولتی دارد تا این کنشگران در قالب اقدامات پارادیپلماتیک موجب عمیق تر شدن روابط دو ملت شوند و افزایش مبادلات تجاری را رقم بزنند.