عبدالعزیز بحرانی دشتی

*سازمان همکاری شانگهای یا shanghai cooperation organization

اندیشکده روابط بین الملل:  در سال 1996 بین 5 کشور چین ،روسیه،قزاقستان ،قرقیزستان و تاجیکستان موافقت نامه ای امضا شد که در ظاهر برای ثبات در مناطق مرزی خود منعقد شد تا اعضای این سازمان از حمله به مناطق مرزی یکدیگر خوددادی کنند اما در باطن انعقاد این موافقت نامه برای مبارزه با امریکا و ناتو در آسیا صورت گرفت .

*این سازمان ابتدا به شانگهای 5 معروف بود که با پذیرش عضویت ازبکستان به سازمان همکاری شانگهای تغییر نام داد .

*اعضای اصلی سازمان همکاری شانگهای

کشورهای ایران ،چین ، روسیه ، هند ، پاکستان ، قزاقستان ، قرقیزستان ، تاجیکستان و ازبکستان اعضای اصلی این سازمان هستند و کشورهای مغولستان، افغانستان و بلاروس اعضای ناظر این سازمان محسوب می شوند .

*زبان رسمی این سازمان چینی و روسی است که احتمالا در آینده زبان فارسی هم به دلیل پذیرش عضویت ایران ، به عنوان سومین زبان رسمی این سازمان مورد پذیرش قرار بگیرد .

*اعضای این سازمان یک سوم سطح خشکی زمین و 43 درصد جمعیت جهان شامل می شوند و 25 درصد تولید ناخالص ملی دنیا را در اختیار دارند. 4 قدرت اتمی جهان یعنی روسیه ، چین ،هند و پاکستان عضو اصلی این سازمان هستند که در این بین چین و روسیه دارای حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل هستند .

*عضویت ایران در این سازمان از لحاظ ،انرژی ،اقتصادی ،سیاسی ، امنیتی،بانکی و …. حایز اهمیت است .

*از لحاظ انرژی

*کشورهای عضو و ناظر شانگهای بیشترین مصرف کننده انرژی بویژه نفت در سطح جهان هستند که این برای ایران بسیار مهم تلقی می شود چون ایران یکی از مهمترین کشورهای تولید کننده انرژی در جهان است.

*از لحاظ اقتصادی

*این سازمان به دلیل تشکیل منطقه آزاد تجاری از نظر اقتصادی برای اعضای این سازمان بویژه ایران اهمیت زیادی دارد چون ایران در مسیر اصلی کرویدر یک کمربند_یک راه است که توسط چین برای احیای جاده ابریشم مطرح شده است و جمهوری اسلامی می تواند نفوذش را تا آسیای میانه در حوزهای مختلف بویژه انرژی و اقتصادی گسترش دهد چون این سازمان ظرفیت های بالقوه فراوانی را در خود جای می دهد و قطعا چنین سازمانی می تواند عاملی شود برای دور زدن تحریم ها و برون رفت از وضعیت فعلی

*از لحاظ سیاسی

*سیاست های هماهنگ اعضای این سازمان در سطح بین الملل بویژه سازمان ملل می تواند باعث خنثی سازی بسیاری از سیاست های خبیثانه غربی ها در حق اعضای این سازمان شود که خود میتواند ابزاری برای قدرتنمایی در سطح بین الملل تلقی شود .

*از لحاظ امنیتی

*این سازمان در صدد حاکمیت دکترین خود در سطح آسیا برای مبارزه با دکترین غربی به رهبری امریکا و ناتوست.

*کشورهای این سازمان به دلیل اینکه با گروهای جدایی طلبی و تروریسم دست و پنجه نرم می کنند به مباحث امنیتی اهمیت ویژه ای می دهند. گرچه اعضای این سازمان برای دخالت نظامی در کشورهای عضو در صورت نیاز به کمک راه نسبتا طولانی در پیش دارند چون برخی از اعضای این سازمان دارای سیاستهای امنیتی متضاد در قبال یکدیگرند مثل هندوستان و پاکستان

*از لحاظ بانکی

*از آنجایی که اعضای این سازمان به دنبال همکاری های بانکی و احتمالا واحد پول مشترک هستند می تواند عاملی مهم در خنثی سازی تحریم ها بویژه در حوزه سوییفت برای ایران باشد

* در پایان کاتب این سطور معتقد است به دلایل ذکر شده اهمیت سازمان همکاری شانگهای به مراتب بیشتر از برجام است که در شروع دولت سیزدهم دستاوردی بی نظیر برای دولت جدید ایران محسوب می شود و به دلیل موقعیت ژیوپولتیکی ایران در هارتلند دنیا چشم انداز روشنی را در آینده برای ایران ترسیم می کند .قطعا عضویت ایران در این سازمان بیانگر این است که جمهوری اسلامی در حال تبدیل شدن از یک هژمون منطقه ای به یک هژمون فرا منطقه ای است .

*آینده از آن جمهوری اسلامی است .