اندیشکده روابط بین الملل:  در انتخابات ۲۰۲۰ جو بایدن با ۷۵ میلیون رای، بی‌سابقه‌ترین میزان آراء در تاریخ آمریکا، وارد کاخ سفید شد و در جنجالی‌چترین انتخابات، ترامپ را شکست داد. لکن امروز در ظرف کمتر از دو سال، نتایج تمام نظرسنجی­‌ها از پایین بودن محبوبیت او حکایت دارد. ۷۵ درصد دموکراتها ترجیح می­دهند، کاندیدای حزبشان کس دیگری غیر از بایدن باشد. چه عواملی سبب شده که رئیس جمهور امریکا از اوج محبوبیت به نامحبوب‌ترین نقطه برسد؟

✍ اسفندیار خدایی
دکترای مطالعات آمریکا از دانشگاه تهران

🌿 سه عامل موجب کاهش محبوبیت بایدن شده است: الف- عمیق‌تر شدن شکاف سیاسی که جامعه آمریکا را دو شقه کرده است و تداوم دعوای انتخاباتی ترامپ. ب- عملکرد ضعیف بایدن و معاونش کاملا هریس که نتوانسته‌اند اعتماد مردم را جلب کنند. ج- ورود آمریکا به جنگ اقتصادی با روسیه پس از حمله پوتین به اوکراین. برای مردم آمریکا شرایط زندگی شان از همه چیز مهمتر است. امروز تورم چند برابر شده و به بالای ۸ درصد رسیده و قیمت بنزین هم چندین برابر شده. و مهمتر اینکه دولت بایدن نتوانسته پاسخ یا چشم‌انداز امیدبخشی برای جلوگیری از ادامه روند ارائه دهد.

🌿 بایدن در شرایطی دولت را از ترامپ تحویل گرفت که کرونا عرصه را بر زندگی مردم و اقتصاد آمریکا تنگ کرده بود و روزانه هزاران نفر را به کام مرگ می‌کشاند. لکن چون کرونا در آمریکا سیاسی شده بود، باوجود تلاشهای دولت بایدن بخش عظیمی از جمعیت آمریکا با واکسیناسیون و ماسک و… همراهی نکرد و تلفات بالای کرونا بیش از یک سال دیگر ادامه یافت. بسته اقتصادی کرونایی دولت بایدن شامل تزریق هزاران میلیارد دلار برای خارج کردن اقتصاد از رکود کرونایی بود. در کوتاه مدت این پولها موجب شد اقتصاد رونق بگیرد و میلیونها شغل از دست رفته احیا شوند. لکن اثرات تورمی تزریق چند تریلیون دلار به بازار، اکنون گریبان دولت بایدن را گرفته است

🌿 جنگ اقتصادی و تحریم روسیه نیز موجب بالا رفتن قیمت جهانی نفت و افزایش بهای بنزین در آمریکا شد و بر نرخ تورم افزود. اوایل سیاست تقابلی جسورانه بایدن در قضیه حمله روسیه به اوکراین، بازتاب خوبی در جامعه آمریکا و متحدان در عرصه بین­‌الملل داشت. اما اکنون که جنگ به درازا کشیده و چشم‌اندازی برای صلح دیده نمی‌شود و قیمت سوخت چندین برابر شده، زمینه نومیدی و نارضایتی مردم فراهم شده است.

🌿 در مقایسه با مسائل داخلی بخصوص اقتصاد، سیاست خارجی نقش کمرنگ‌تری در رای مردم آمریکا دارد، مگر آنکه اثر جدی بر اقتصاد و زندگی مردم داشته باشد. آخرین اتفاقی که اخیراً در سیاست خارجی امریکا رخ داد، سفر بایدن به عربستان سعودی پس از قتل فجیع خاشقچی، برای دموکراتها که خود را پرچمدار حقوق بشر می‌دانند، یک سرافکندگی اخلاقی بود حال اگر این سفر دستاورد اقتصادی ارزشمندی داشت و عربستان می‌پذیرفت تولید نفت را افزایش دهد و غیبت بخشی از نفت روسیه در بازار را جبران کند، با توجیه جنگ اقتصادی می‌شد مسئله حقوق بشر و اخلاق را به حاشیه برد. اما اینطور نشد. بن سلمان استقبال سردی از بایدن کرد و آشکارا درخواست آمریکا را رد کرد و اعلام کرد که تولید نفت را افزایش نخواهد داد. تنها دستاورد بایدن در این سفر ابتلا به کرونا بود.

🌿 تصویر فوق در کنار تصاویر حقارت‌آمیز فرار آمریکا از افغانستان، وجهه این ابرقدرت را در داخل و خارج خدشه‌دار کرد و نشان داد که آمریکا به آسانی پشت متحدان خود را خالی می‌کند و دولتهایی همچون عریستان که به آمریکا دل بسته‌اند باید به دنبال چین و روسیه بگردند.

🌿 دولت بایدن علی‌رغم قولی که داده، نتوانسته به برجام برگردد و با تداوم غنی‌سازی ایران، هر روز احتمال توافق کاهش یافته است. پس از ترامپ، ایران امروز میزان بیشتری نفت بخصوص به چین می‌فروشد. فشارهای مخالفان برجام در آمریکا و انفعال بایدن نگذاشته دولت بایدن با دست باز با جمهوری اسلامی معامله کند. تجاوز روسیه به اوکراین و جنگ اقتصادی، نیاز آمریکا به برجام و ورود نفت ایران به بازار را افزایش داد. لکن دولت بایدن همچنان بلاتکلیف و عاجز از اتخاذ سیاستی جامع و روشن در قبال ایران روزگار میگذراند و چشم انداز امیدبخشی ارائه نکرده است.

🌿 این تحولات در کنار صحنه‌هایی از نبود تمرکز حواس شخص بایدن در پاسخ به سوالات خبرنگاران، صحنه زمین خوردن مکرر بایدن در بالارفتن از پله‌های هواپیما و تپق‌های او در مواجهه با سیاستمداران دنیا موجب سلب اعتماد از او شده است.

🌿 چنانچه در انتخابات میان‌دوره‌ای نوامبر امسال، جمهوری‌خواهان بر کنگره مسلط شوند، فشارها بر بایدن برای کناره‌گیری از انتخابات ۲۰۲۴ و رقابت با ترامپ یا کاندیدای قدرتمند احتمالی دیگری که ترامپ را شکست داده، افزایش خواهد یافت. یافتن چهره مناسب‌تر از بایدن برای و چهره‌سازی دموکراتها در این فرصت کوتاه، کار دشواری خواهد بود