تشکیل قریب‌الوقوع کابینه جدید عراق؛ حرکت بغداد به سمت ساحل ثبات و آرامش

رامین حسین آبادی 

اندیشکده روابط بین الملل: پس از کش و قوس های فراوان ماه های اخیر، «برهم صالح» رئیس جمهور عراق روز پنجشنبه گذشته فردی را به عنوان نخست وزیر مکلف به تشکیل کابینه جدید این کشور انتخاب کرد که از پشتوانه حمایت اغلبیت قریب به اتفاق احزاب و جریان های عراقی برخوردار است.

بدین ترتیب، «مصطفی الکاظمی» رئیس دستگاه اطلاعات عراق توسط برهم صالح به عنوان مأمور تشکیل کابینه جدید این کشور انتخاب شد. انتخاب این فرد به عنوان نخست وزیر مکلف عراق پس از آن اتفاق افتاد که «عدنان الزرفی» از تشکیل کابینه انصراف داد؛ اقدامی که بسیاری از احزاب، جریان ها و گروه های مختلف شیعی خواستار آن بودند. در واقع، الزرفی پس از اینکه شانس خود در جلب حمایت احزاب و جریان های شیعی در پارلمان را ناچیز دید، گزینه انصراف از تشکیل کابینه را ترجیح داد.

مصطفی الکاظمی پس از مکلف شدن به تشکیل کابینه در عراق سخنانی را در خصوص اولویت‌های خود در عرصه نخست وزیری مطرح کرد. وی در این خصوص گفت: «حاکمیت عراق خط قرمز است». الکاظمی همچنین افزود: «اولویت‌های من همکاری با کشورهای همسایه، مبارزه با فساد و فراهم کردن شرایط برای بازگرداندن آوارگان به مناطق محل سکونت خود است».

الکاظمی کیست و چه سوابقی دارد؟

اما مصطفی الکاظمی که به عنوان مأمور تشکیل کابینه جدید عراق انتخاب شده است کیست؟ الکاظمی در سال ۱۹۶۷ میلادی در بغداد به دنیا آمد و لیسانس حقوق دارد. الکاظمی علی رغم اینکه در زمان صدام، دیکتاتور معدوم عراق، سال‌ها در لندن به عنوان تبعید زندگی کرد اما تنها تابعیت عراقی دارد و عضو هیچ حزبی نیز نیست. او در سال ۱۹۸۹ به طور غیابی به اعدام محکوم شد.

الکاظمی پس از بازگشت به عراق در سال ۲۰۰۳ بیشتر زمان خود را به فعالیت مطبوعاتی و نویسندگی سپری کرد. او همچنین مؤسسه «الذاکرة» را برای ثبت جنایت‌های رژیم بعث عراق تأسیس کرد. مؤسسه «الحوار الانسانی» نیز در بغداد و لندن به مدیریت وی اداره می‌شود.

در این سال‌ها او همچنین نقش فعالی در حل اختلافات میان گروههای سیاسی و بعنوان یک واسطه داشت تا اینکه در سال ۲۰۱۶ از سوی حیدرالعبادی به منصب رئیس سازمان امنیت ملی عراق انتخاب شد و در این راستا حمایت حزب الدعوه را نیز با خود به همراه داشت. او پیش از انتخاب  به این پست، چند ماهی مشاور سازمان امنیت ملی عراق بود. به نوشته منابع عراقی، او در مسند ریاست سازمان امنیت ملی عراق نیز تلاش کرد با اصلاح ساختار امنیتی و اطلاعاتی عراق، مسائل سیاسی را از امور امنیتی جدا کند.

حرکت به سمت ساحل ثبات پس از ناکامی طرح واشنگتن

با انتخاب مصطفی الکاظمی به عنوان مأمور تشکیل کابینه جدید عراق می توان گفت که حرکت این کشور به سمت ساحل ثبات و آرامش پس از ماه ها کش و قوس بر سَر معرفی یک گزینه دارای پشتوانه حمایتی از سوی احزاب و جریان های مختلف، آغاز شده است. این اتفاق درحالی رخ می دهد که در طول هفته های گذشته ایالات متحده آمریکا تمام تلاش خود برای نخست وزیری «عدنان الزرفی» را به کار بست و حتی به صورت صریح و آشکار، بر موضع خود در این زمینه تأکید کرد.

در همین راستا، «گابریل صوما» مشاور دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا پیشتر ضمن اعلام اینکه «عدنان الزرفی» شهروندی آمریکایی است، تاکید کرده بود که آمریکا با نخست‌وزیر شدن او مخالفتی ندارد. این مقام آمریکایی همچنین تصریح کرده بود: «اگر الزرفی باعث ایجاد ثبات در عراق شود، آمریکا از او حمایت خواهد کرد». این تحرکات ایالات متحده آمریکا از نامزد سابق تشکیل کابینه عراق از دید مقامات این کشور پنهان نماند تا جایی که یکی از نمایندگان پارلمانی به آن واکنش نشان داد.

در همین ارتباط، کریم علیوی، عضو کمیسیون امنیت ملی پارلمان عراق چندی پیش گفته بود که هدف اصلی تحرکات اخیر آمریکا در این کشور، اعمال فشار برای نخست‌وزیر شدن عدنان الزرفی است. بنابراین، پُر واضح است که با اجماع گروه های شیعی بر نام مصطفی الکاظمی به عنوان مأمور تشکیل کابینه تلاش های واشنگتن برای تثبیت عدنان الزرفی در عراق با شکست مواجه شد.

روابط حسنه با جمهوری اسلامی ایران

هرچند که مصطفی الکاظمی روابط خوبی با ایالات متحده آمریکا دارد اما برخی از رسانه‌های عبری ـ عربی و همچنین شبکه‌های اجتماعی وابسته به ‌آن‌ها طی مدت زمان گذشته تلاش کرده اند تا روابط الکاظمی با جمهوری اسلامی ایران را مخدوش جلوه دهند؛ این درحالی است که نگاهی به مواضع نخست وزیر مکلف عراق مسأله دیگری را نشان می‌دهد و ثابت می کند که وی روابط نزدیکی با جمهوری اسلامی ایران دارد.

به عنوان نمونه، الکاظمی در اکتبر ۲۰۱۶ و پیش از عهده‌دار شدن منصب ریاست سازمان امنیت عراق در سخنانی درباره ایران گفته بود: «ایران و رهبرش نقش بزرگی در ایجاد صلح جهانی دارند». یکی از اقدامات وی در سازمان امنیت عراق نیز برچیدن «شعبه ایران» بود؛ شعبه‌ای که سازمان سی آی ای آمریکا در سال ۲۰۰۴ هنگام تشکیل این سازمان، ایجاد کرده بود تا تحرکات دیپلمات‌های ایرانی را رصد کند.

بر اساس آنچه که گفته شد، علیرغم فضاسازی‌های برخی رسانه‌های وابسته به شیخ نشینان عرب، مصطفی الکاظمی روابط خوبی با ایران دارد و مواضع پیشین وی در خصوص تهران خود به تنهایی گواه بر این مدعاست.

فضاسازی رسانه‌های سعودی ـ آمریکایی

علاوه بر آنچه که گفته شد، رسانه های سعودی ـ آمریکایی ازجمله «العربیه»، «الحدث» و «الحره» در راستای تحت الشعاع قرار دادن روابط و مناسبات میان مصطفی الکاظمی با گروه های مقاومت عراق نیز تلاش می‌کنند و در صددند تا او را به عنوان یکی از عوامل تسهیل کننده ترور شهدای مقاومت در این کشور معرفی کنند.

در همین ارتباط، سایت وابسته به شبکه آمریکایی «الحره» پس از معرفی الکاظمی به عنوان نخست وزیر مکلف عراق، به صورتی کاملا غرض‌ورزانه اتهاماتی را متوجه الکاظمی ساخت تا گروه‌ها و جریان‌های مقاومت را در برابر او قرار دهد. نکته قابل تأمل آن است که دولت عراق چند ماه پیش مجوز فعالیت‌های رسانه‌ای شبکه «الحره» را به دلیل نقض قوانین امنیت ملی عراق، باطل کرده بود.

با این حال، مطرح شدن چنین مسائلی در برخی رسانه‌های وابسته به شیخ‌نشینان عرب نیز موجب نشده است تا اجماع بیت شیعی بر سَر مصطفی الکاظمی بشکند. درحال حاضر، اغلبیت قریب به اتفاق گروه های شیعی و همچنین دیگر احزاب و جریان های عراقی ازجمله اهل تسنن و کُردها از الکاظمی حمایت می کنند.

بنابراین، به ضرس قاطع می توان گفت که شمارش معکوس برای تشکیل کابینه جدید عراق آغاز شده است؛ اتفاقی که پس از ماه ها کشمکش می تواند عراق را به سمت ساحل ثبات و آرامش رهمون سازد؛ ثباتی که بدون شک به مذاق تروریست های آمریکایی خوش نخواهد آمد و از همین روی پیش بینی می شود که آن‌ها سلسله تلاش‌های مذبوحانه خود برای ایجاد هرج و مرج در عراق را وارد فاز تازه ای سازند.