راز تحرکات آمریکا در عراق؛ کارشکنی در مسیر دولت جدید

رامین حسین آبادیان

درحال حاضر حدود 2 هفته از رأی اعتماد نمایندگان پارلمان عراق به «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر جدید این کشور سپری می‌شود؛ فردی که پس از استعفای «عادل عبدالمهدی» و همچنین ناکامی برخی از شخصیت‌های عراقی دیگر برای تصدی پست نخست‌وزیری، توسط «برهم صالح» رئیس‌جمهور عراق به پارلمان معرفی شد. بدین‌ترتیب، پارلمان عراق با تأیید صلاحیت 15 وزیر از وزرای معرفی‌شده توسط الکاظمی به کابینه وی رأی اعتماد داد و او رسما به عنوان نخست‌وزیر این کشور انتخاب شد.

مداخله‌جویی به سبک واشنگتن

با تمامی این‌ها به نظر می‌رسد که تشکیل دولت جدید عراق پس از یک وقفه نسبتا طولانی‌مدتِ 5 ماهه، خیلی به مذاق دولتمردان ایالات متحده آمریکا خوش نیامده است. درست به همین دلیل است که سفارت واشنگتن در بغداد پس از تشکیل دولت عراق، بیانیه‌ای مداخله‌جویانه در این زمینه صادر کرد.

این سفارتخانه در بیانیه خود اعلام کرد که دولت جدید عراق باید دست به انجام اصلاحات فوری در این کشور زده و مطالبات مردمی را برآورده سازد! این مواضع درحالی است که الکاظمی خود پیشتر در برنامه‌ ارائه‌شده به پارلمان، برای جامه عمل پوشاندن به مطالبات مردمی طرح‌های مختلفی را در نظر گرفته بود. علاوه‌براین، مقامات آمریکایی همچنین مدعی عدم وجود مردم‌سالاری در عراق شدند و تأکید کردند که الکاظمی می‌بایست مردم‌سالاری در این کشور را تقویت سازد!

این مواضع عجیب آمریکایی‌ها درحالی است که در هیچیک از کشورهای متحد و هم‌پیمان ایالات متحده در منطقه چیزی تحت عنوان «مردم‌سالاری» و «دموکراسی» به چشم نمی‌خورد. با این‌حال، علل و عواملی وجود دارند که نشان می‌دهند انتخاب الکاظمی چندان هم به مذاق واشنگتن خوش نیامده است.

*سپردن سکان سیاست خارجی به دست «عبدالکریم هاشم مصطفی»

هرچند که آمریکایی‌ها تاکنون حاضر به اتخاذ موضعی تند و مستقیم علیه دولت جدید «مصطفی الکاظمی» نشده‌اند اما اظهارات مداخله‎‌جویانه آن‌ها نشان می‌دهد انتخاب وی چندان هم مورد رضایت آن‌ها نبوده است. یکی از مهمترین اقداماتی که «مصطفی الکاظمی» تاکنون انجام داده است گماردن «عبدالکریم هاشم مصطفی» در پست سرپرستی وزارت خارجه عراق است؛ شخصیتی که اتخاذ مواضع ضد آمریکایی در پرونده کاری وی به چشم می‌خورَد. به عنوان مثال، می‌توان به مواضع هاشم مصطفی پس از ترور شهیدان مقاومت در مقابل فرودگاه بغداد اشاره کرد.

پس از ترور «شهید سلیمانی» و «شهید ابو مهدی المهندس»، هاشم مصطفی که در کسوت مشاور نخست‌وزیر سابق عراق فعالیت‌ می‌کرد، این جنایت را به شدت محکوم کرد. وی در این خصوص گفت: «اقدام آمریکا در ترور شهیدان مقاومت نقض آشکار تمامیت ارضی و حاکمیت ملی عراق محسوب می‌شود».

سرپرست وزارت خارجه عراق همچنین در مأموریت‌ها و وظایف ائتلاف بین‌المللی به سرکردگی آمریکا در عراق تشکیک کرد و گفت: «آنچه این ائتلاف در عراق انجام می‌دهد با مأموریت‌های از پیش طراحی شده در تعارض است». این مواضع درحالی است که سکاندار سیاست خارجی کنونی عراق ازجمله طرفداران تقویت روابط با جمهوری اسلامی ایران نیز به شمار می‌رود.

وی پیشتر در کسوت قائم‌مقامی وزارت خارجه عراق صراحتا اعلام کرده بود که علیرغم فشارهای گسترده واشنگتن، بغداد به تقویت روابط و مناسبات خود با تهران به ویژه در عرصه اقتصادی ادامه می‌دهد. بنابراین، کاملا بدیهی است که آمریکایی‌ها در چنین شرایطی از عملکرد مصطفی الکاظمی به عنوان نخست‌وزیر جدید عراق نارضایتی داشته باشند؛ به ویژه اینکه وی پیش از دستیابی به رأی اعتماد پارلمان در مواضعی صریح اعلام کرده بود که آمریکا ساختار سیاسی عراق را متلاشی کرد.

سنگ‌اندازی در مسیر مأموریت‌های دولت جدید

به نظر می‌رسد که آمریکایی‌ها به خوبی به سلسله مأموریت‌های پیش‌رویِ دولت جدید عراق واقف هستند و این را نیز می‌دانند که اجرای بدون نقصِ این مأموریت‌ها عراق را به ساحل ثبات و آرامش می‌رساند. ازجمله این مأموریت‌ها باید به فراهم کردن زمینه برای برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام اشاره کرد که پس از آن نیز نخست‌وزیر عراق برای یک مدت‌زمان 4 ساله انتخاب خواهد شد.

در واقع، مقامات ایالات متحده آمریکا با بیان اظهارات مداخله‌جویانه در امور عراق به دنبال ثبات‌زدایی در آنجا هستند تا بدین‌ترتیب، دولت کنونی که می‌توان از آن به عنوان یک دولتِ موقت یاد کرد نتواند بر مأموریت‌های اصلی و اساسی خود متمرکز شود. افزون براین، آمریکایی‌ها اکنون بر لزوم انجام گفتگوهای استراتژیک دوجانبه میان بغداد و واشنگتن سخن می‌گویند و معتقدند که این گفتگوها می‌بایست با هدف تداوم همکاری‌های میان دو طرف آغاز شده و ادامه پیدا کند.

این اصرار واشنگتن بر گفتگوهای استراتژیک نیز به نوبه خود نوعی اعمال فشار بر دولت جدید برای انحراف آن از مسائل اصلی ازجمله ایجاد اصلاحات، مبارزه با فساد و فراهم کردن زمینه برای برگزاری انتخابات زودهنگام است. آمریکایی‌ها نیک می‌دانند که مرجعیت عالیقدر شیعیان عراق اصرار زیادی بر لزوم مبارزه با فساد در این کشور دارد و از همین‌روی، به هر نحوی تلاش می‌کنند تا دولت را از عمل کردن به این خواسته و مطالبه جدی مرجعیت بازدارند.

ایجاد شکاف میان دولت و «الحشد الشعبی»

آمریکایی‌ها به دلیل نارضایتی از دولت «مصطفی الکاظمی» در عراق متحد خود در منطقه یعنی عربستان سعودی را مأمور ضربه زدن به وی کرده‌اند. سعودی‌ها نیز به منظور تحقق این هدف، ابزار رسانه‌ای خود یعنی شبکه «MBC» بکار گرفتند تا میان دولت و «الحشد الشعبی» شکاف ایجاد کند. این شبکه نیز به اهانت به شهید مقاومت یعنی «ابو مهدی المهندس» و تروریست خواندن وی، مبادرت ورزید و تصور سعودی‌ها و آمریکایی‌ها این بود که دولت جدید عراق در برابر این اهانت سکوت اختیار می‌کند و به تبع آن، شکاف عمیقی میان الکاظمی و الحشد الشعبی ایجاد می‌شود.

با تمامی این‌ها، بازدید یکباره الکاظمی از مقر الحشد الشعبی در بغداد و دیدار وی با سَران این گروه ازجمله «فالح الفیاض» رئیس سازمان الحشد الشعبی تمامی محاسبات ایالات متحده آمریکا و متحدان سعودی آن‌ها را برهم زد تا واشنگتن و ریاض نتوانند به اهداف خود در تفرقه‌افکنی میان دولت و مقاومت در عراق، دست پیدا کنند.

آمریکایی‌ها پیشتر نیز نشان داده بودند که همواره ابزار رسانه‌ای گزینه بسیار قابل اتکایی برای پیشبرد سیاست خارجی‌شان است. آن‌ها چندین ماه پیش نیز با بهره‌برداری از ظرفیت رسانه‌ای شبکه «الحره» در عراق به ساحت مرجعیت این کشور اهانت کرده بودند تا فضای این کشور را متشنج سازند. در هر صورت، آنچه که واضح به نظر می‌رسد، این است که واشنگتن با تحرکات زیرپوستی به دنبال مقابله با دولت مرکزی عراق و ایجاد هرج‌ومرج و بی‌ثباتی در این کشور است.